Czad
Flaga
Godło Republika Czadu
République du Tchad
Dżumhurijjat Taszad
obszar: 1 284 200 km2
ludność: 14 739 485 (2017)
stolica: N'Djamena (Ndżamena)
ludność: 1 092 066 (2012)
Język urzędowy: francuski i arabski
Święto narodowe: 11 VIII - rocznica proklamowania niepodległości (1960)
Jednostka monetarna: 1 frank CFA (XAF) = 100 centymów
Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, ACP, IMF(MFW), NAM, AU, WHO, WTO
Algieria
Angola
Benin
Botswana
Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego
Burkina Faso
Burundi
Czad
Demokratyczna Republika Konga
Dżibuti
Egipt
Erytrea
Etiopia
Gabon
Gambia
Ghana
Gwinea
Gwinea Równikowa
Gwinea-Bissau
Kamerun
Kenia
Komory
Lesotho
Liberia
Libia
Madagaskar
Malawi
Mali
Maroko
Mauretania
Mauritius
Mozambik
Namibia
Niger
Nigeria
Republika Konga
Republika Południowej Afryki
Republika Środkowoafrykańska
Republika Świętego Tomasza
Réunion
Rwanda
Sahara Zachodnia
Senegal
Seszele
Sierra Leone
Somalia
Suazi
Sudan
Sudan Południowy
Tanzania
Togo
Tunezja
Uganda
Wybrzeże Kości Słoniowej
Wyspa Świętej Heleny
Zambia
Zielony Przylądek
Zimbabwe
Pozostałe kontynenty
Ustrój
Od 11 VIII 1960 r. niepodległa republika wchodząca w skład Wspólnoty Francuskiej. Poprzednio prowincja Francuskiej Afryki Równikowej.
Zgodnie z konstytucją z 4 V 2018 r. głową państwa i szefem rządu jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na 5 lat.
Władza ustawodawcza należy obecnie do 1-izbowego parlamentu - Zgromadzenia Narodowego, w którego skład wchodzi 188 deputowanych, wybieranych w wyborach powszechnych na 4 lata. Konstytucja przewiduje również utworzenie Senatu wybieranego w wyborach pośrednich na kadencję 6-letnią.
Władzę wykonawczą sprawuje rząd powoływany przez prezydenta (konstytucja z 4 V 2018 r. zniosła stanowisko premiera).
Pod względem administracyjnym kraj podzielony jest na 14 prefektur.
prezydent - Idriss DÉBY /MPS/ /od 4 XII 1990; elekcja 1996, reelekcje: 2001, 2006, 2011, 2016/
poprzedni prezydent i szef rządu - Hissene HABRÉ /7 VI 1982 - 1 XII 1990/
Rządutworzony 7 V 2018 r.
ministrowie:stanu, doradca prezydenta - Kassiré Delwa KOUMAKOYE
stanu ds. infrastruktury i komunikacji - Jean Bernard PADARÉ
p/u prezydenta ds. obrony narodowej, kombatantów i ofiar wojny - Bichara Issa DJADALLAH
administracji terytorialnej, bezpieczeństwa publicznego i samorządu lokalnego - Ahmat Mahamat BACHIR
spraw zagranicznych, integracji afrykańskiej, współpracy międzynarodowej i diaspory - Mahamat Zene CHERIF
finansów i budżetu - Issa Mahamat ABDELMAHMOUT
sprawiedliwości, strażnik pieczęci i praw człowieka - Djimet ARABI
zdrowia - Aziz Mahamat SALEH
gospodarki i planowego rozwoju - Issa DOUBRAGUE
ds. poczty, nowych technologii informacyjnych, łączności i rzecznik prasowy rządu - Madeleine ALINGUÉ /kob./
ds. gospodarki przestrzennej, urbanizacji i budownictwa mieszkaniowego - Achta Ahmat BREMÉ
górnictwa, ds. rozwoju sektora przemysłowego, handlowego i promocji sektora prywatnego - Youssouf ABASSALA
ds. zasobów ropy naftowej i energetyki - Michel BOUKAR
administracji państwowej, pracy i ds. dialogu społecznego - Ahmat Adirdir DEFALLAH
edukacji narodowej i obywatelskiej - Aboubakar Assidick TCHOROMA
szkolnictwa wyższego, badań naukowych i innowacyjności - Zakaria Fadoul KITIR
ds. produkcji, nawadniania i wyposażenia rolnego - Lidi BEASSEMDA
lotnictwa cywilnego, transportu i meteorologii narodowej - Djibergui Rosine AMANE /kob./
hodowli i produkcji zwierzęcej - Gayang SOUARÉ
ochrony środowiska, zasobów wodnych i rybołówstwa - Sidick Abdelkérim HAGGAR
ds. rozwoju turystyki, kultury i rzemiosła - Djallal Ardjoune KHALIL
ds. kształcenia zawodowego i drobnego rzemiosła - Rude TEDEBÉ /kob./
ds. kobiet, dzieci i solidarności narodowej - Djamila Bachar ALKHATIB /kob./
ds. młodzieży, sportu i zatrudnienia - Mahamat Nassour ABDOULAYE
min.-sekr. gen. rządu ds. kontaktów z parlamentem - Mariam Mahamat NOUR /kob./
* poprzedni premier - Albert PAHIMI PADACKÉ /16 II 2016 - 3 V 2018/
Parlament Zgromadzenie Narodowe /Assemblée Nationale/
spiker - Haroun KABADI
Podział mandatów po wyborach z 13 lutego i 6 maja 2011 r.: MPS 117, UNDR 10, RDP 9, URD 8, RNDT 8, FAR 4, UDR 2, inne 30. Razem 188.
Partie
Patriotyczny Ruch Ocalenia /Mouvement Patriotique du Salut - MPS/ - utworzony w marcu 1990 r. jako ugrupowanie wojskowo- polityczne; do marca 1992 r. jedyna legalna partia polityczna; w jej skład weszły m.in. ugrupowania: Akcja 1 Kwietnia /Action du 1 Avril/, Narodowy Ruch Ocalenia Czadu /Mouvement pour la Salvation Tchadienne - Mosanat/; przewodn.: Mahamat Saleh AHMAT.
Stowarzyszenie na rzecz Demokracji i Postępu /Rassemblement pour la Démocratie et le Progrès - RDP/ - utworzone w marcu 1992 r.; przywódca: Lol Mahamat CHOUA.
Federacja, Działanie na rzecz Republiki /Fédération, Action pour la République - FAR/ - przywódca: Ngarledjy YORONGAR.
Związek na rzecz Odnowy i Demokracji /l'Union pour le Renouveau et la Démocratie - URD/ - utworzony w 1992 r.; przywódca: Wadal Abdelkader KAMOUGUÉ.
Narodowy Związek na rzecz Demokracji i Odnowy /l'Union Nationale pour la République et le Renouveau - UNDR/ - przywódca: Saleh KEBZABO.
Związek na rzecz Demokracji i Republiki /l'Union pour la Démocratie et la République - UDR/ - utworzony w 1992 r.; przywódca: Jean-Bawoyeu ALINGUÉ.
Partia na rzecz Wolności i Rozwoju /Parti pour la Liberté et le Développement - PLD/ - utworzona w 1993 r.; przywódca: Oumar Mahamat SALEH.
Narodowe Stowarzyszenie na rzecz Demokracji i Postępu /Rassemblement National pour la Démocratie et le Progrès - RNDP/ - utworzone w 1992r.; przewodn.: Nourradine Delwa Kassiré KOUMAKOYE.
Związek Sił Demokratycznych /l'Union des Forces Démocratiques - UFD/ - utworzony w 1992 r.; sekr. gen.: Nahor MAHAMOUT.
Demokratyczny Związek na rzecz Postępu Czadu /l'Union Démocratique pour le Progrès du Tchad - UDPT/ - utworzony w 1992 r.; przewodn.: Elie ROMBA.
Narodowy Związek na rzecz Demokracji i Rozwoju /Alliance Nationale pour la Démocratie et le Développement - ANDD/ - utworzony w 1992 r.; przywódca: Salibou GARBA.
Narodowy Związek na rzecz Demokracji i Postępu /l'Union Nationale pour la Démocratie et le Progrès - UNDP/ - przywódca: Abdelkader Yassine BAKIT.
Ruch na rzecz Demokracji i Socjalizmu Czadu /Mouvement pour la Démocratie et le Socialisme du Tchad - MDST/ - przywódca: Salomon Ngarbaye TOMBALBAYE.
Narodowe Stowarzyszenie na rzecz Demokracji w Czadzie /Rassemblement National pour la Démocratie au Tchad - RNDT/.
Związki zawodowe
Unia Związków Zawodowych Czadu /Union des Syndicats du Tchad - UST/ - założona w 1988 r. w wyniku połączenia Konfederacji Związków Czadu /Confédération Syndicale du Tchad - CST/, Krajowej Unii Pracujących Czadu /Union Nationale des Travailleurs du Tchad - UNATRAT/ i Krajowej Unii Związków Zawodowych Czadu /Union Nationale des Syndicats du Tchad - UNST/; liczy ok. 20 000 członków; sekr. gen.: Djibrine Assali HAMDALLAH.
Info-Tchad - dziennik w jęz. francuskim, Ndżamena, zał. 1964.
N'Djamena Hebdo - tygodnik, Ndżamena; zał. 1990.
L'Observateur - dwutygodnik w jęz. francuskim, Ndżamena.
Le Progrès - dziennik w jęz. francuskim, Ndżamena, zał. 1993.
Tchad et Culture - miesięcznik w jęz. arabskim, Ndżamena.
Agence Tchadienne de Presse /ATP/ - agencja informacyjna, Ndżamena, zał. 1964.
