Drugi dzień prac przygotowawczych do ekshumacji w Puźnikach. Całkowita blokada informacyjna [NASZE WIDEO]
W nieistniejącej już wsi Puźniki na zachodzie Ukrainy drugi dzień trwają przygotowania do ekshumacji szczątków polskich ofiar zbrodni wołyńskiej; pracom towarzyszy całkowita blokada informacyjna.
Przedstawiciele ekipy poszukiwawczej nie udzielają dziennikarzom żadnych wypowiedzi, ani wyjaśnień. „Nie udzielamy żadnych informacji do czasu zakończenia prac” – powiedziała PAP Alina Charłamowa, kierowniczka robót po stronie ukraińskiej.
W miejscu, w którym mają być prowadzone ekshumacje, najprawdopodobniej ściągana jest wierzchnia warstwa gruntu. Pracuje tam mała koparka, którą widać z miejsca, gdzie mogą przebywać dziennikarze.
Usunięto także okoliczne drzewa, a archeolodzy oczyszczają teren z korzeni. Nie ma informacji, aby udało się im już podjąć jakiekolwiek szczątki.
Puźniki to nieistniejąca już wieś w obwodzie tarnopolskim, gdzie w nocy z 12 na 13 lutego 1945 r. ukraińscy nacjonaliści wymordowali według różnych źródeł od 50 do 120 Polaków. Na miejscu wsi rośnie las. Prowadzi do niego trudno przejezdna, polna droga.
W piątek w południe panowały tu dobre warunki pogodowe, jednak prognozy mówią, że w sobotę może padać deszcz. Mieszkańcy okolicznych wsi, z którymi rozmawiała PAP ostrzegli, że lokalne polne drogi mogą być wówczas całkowicie nieprzejezdne.
Ekshumacje prowadzi ponad 40-osobowy zespół Polaków i Ukraińców. Ze strony ukraińskiej są to przedstawiciele fundacji Wołyńskie Starożytności, która 8 stycznia otrzymała od władz Ukrainy zgodę na poszukiwania. Z polskiej strony – przedstawiciele Fundacji Wolność i Demokracja, naukowcy z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego oraz przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej. Prace są w całości finansowane z budżetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Polskę i Ukrainę od wielu lat różni pamięć o roli Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii, która w latach 1943-1945 dopuściła się ludobójczej czystki etnicznej na blisko 100 tys. polskich kobiet, dzieci i mężczyzn. Od wiosny 2017 r. trwa spór wokół zakazu poszukiwań i ekshumacji szczątków polskich ofiar wojen i konfliktów na terytorium Ukrainy wprowadzonego przez ukraiński IPN. Zakaz został wydany po zdemontowaniu pomnika UPA w Hruszowicach w kwietniu 2017 r.
Decyzja o zniesieniu obowiązującego od 2017 r. moratorium na poszukiwania i ekshumacje szczątków polskich ofiar zbrodni wołyńskiej została ogłoszona pod koniec listopada 2024 r. podczas wspólnej konferencji prasowej ministrów spraw zagranicznych Polski - Radosława Sikorskiego i Ukrainy - Andrija Sybihy.
Ukraina potwierdziła wówczas, że "nie ma żadnych przeszkód do prowadzenia przez polskie instytucje państwowe i podmioty prywatne we współpracy z właściwymi instytucjami ukraińskimi prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych na terytorium Ukrainy, zgodnie z ustawodawstwem ukraińskim". Zadeklarowała też "gotowość do pozytywnego rozpatrywania wniosków w tych sprawach".
Z Puźnik Jarosław Junko (PAP)
jjk/ ap/ lm/kgr/
