Komisja Europejska: otrzymaliśmy wniosek Polski o wyjście z reguł wydatkowych
Komisja Europejska poinformowała w środę, że otrzymała wniosek Polski o uruchomienie klauzuli wyjścia ze stosowania reguł wydatkowych. Takie rozwiązanie ma umożliwić krajom unijnym zwiększenie wydatków na obronność. Oprócz Polski podobny wniosek złożyły już Niemcy, Grecja, Łotwa i Estonia.
Wraz z końcem kwietnia upływa termin, jaki KE wyznaczyła krajom członkowskim na złożenie wniosku. Rzecznik KE Balazs Ujavi podkreślił jednak w środę, że termin ten jest orientacyjny i państwa, które się w nim nie zmieszczą, będą mogły przysłać wniosek na początku maja. Przewidywał, że jeszcze w środę wnioski zostaną złożone przez kolejne kraje. KE rozpatrzy je w maju i 4 czerwca ogłosi decyzję.
Zawieszenie reguł wydatkowych w przypadku wydatków na obronność to jeden z elementów pakietu dozbrajania UE, który szefowa KE Ursula von der Leyen zaproponowała w lutym i na który zgodzili się liderzy krajów członkowskich. To rozwiązanie ma pozwolić państwom na zwiększenie wydatków na obronę bez cięć w innych obszarach budżetu i bez narażania się na unijną procedurę nadmiernego deficytu.
Zastosowanie takiego wyjątku ma umożliwić krajom wydanie dodatkowo równowartości 1,5 proc. PKB na obronność w latach 2025-2029; punktem odniesienia jest 2021 rok.
Wyłączenie wydatków obronnych z unijnych reguł budżetowych
Kraje UE należące do NATO zobowiązały się do wydawania co najmniej 2 proc. PKB na obronność. Na najbliższym szczycie Sojuszu w Hadze pod koniec czerwca może zapaść decyzja o podniesieniu tego pułapu pod naciskiem Stanów Zjednoczonych.
Wyłączenie wydatków obronnych z unijnych reguł budżetowych da dodatkową przestrzeń fiskalną krajom na ich zwiększenie. Np. Grecja zyska możliwość zmobilizowania 500 mln euro na ten cel w 2026 roku - wynika z obliczeń resortu finansów w Atenach.
Zgodnie z szacunkami KE plan dozbrajania Europy ma pozwolić na zmobilizowanie dodatkowo 800 mld euro w skali całej UE. 150 mld euro udostępni Komisja w ramach programu pożyczkowego SAFE, a pozostałe 650 mld euro to suma, jaką w ocenie KE można uzyskać poprzez zawieszenie reguł wydatkowych w obszarze obronności. Komisja nie przekazała jednak, ile krajów musi wystąpić o zawieszenie reguł wydatkowych, by taka kwota została zmobilizowana. Rzecznik KE nie chciał w ostatnich dniach spekulować, czy istnieje liczba państw, poniżej której plan zwiększania wydatków UE na obronność poniesie fiasko.
Zgodnie z regułami fiskalnymi deficyt państw członkowskich nie może przekraczać 3 proc. PKB, a zadłużenie nie może wynosić więcej niż 60 proc.
Polska złożyła wniosek o unijną klauzulę wyjścia
Polska jest objęta procedurą nadmiernego deficytu. Uruchomienie klauzuli przez kraj, który już podlega tej procedurze, będzie oznaczać, że po przekroczeniu uzgodnionego tempa wzrostu wydatków nie będzie mu groziło zaostrzenie procedury (np. poprzez ograniczenie dostępu do środków UE) - ale tylko pod warunkiem, że przekroczenie rekomendowanej ścieżki wydatków będzie skutkiem wyłącznie wzrostu nakładów na obronność.
Jeśli dany kraj nie będzie przestrzegać zaleconej ścieżki wydatkowej, a nie można będzie tego uzasadnić wzrostem wydatków na obronę, to będzie on narażony na konsekwencje wynikające z unijnego nadzoru budżetowego.
Zamknięcie procedury nadmiernego deficytu nastąpi zgodnie z dotychczasowymi zasadami, które wymagają, by deficyt spadł trwale poniżej 3 proc. PKB.
Z Brukseli Magdalena Cedro (PAP)
mce/ akl/ amac/gn/
