Rozpoczęła się budowa stacji ujęcia i uzdatniania wody finansowana przez Fundusz Turów
W miejscowości Machnin koło Liberca (północne Czechy) rozpoczęto w czwartek budowę stacji ujęcia i uzdatniania wody dla miejscowości położonych w sąsiedztwie kopalni węgla brunatnego Turów. Znaczna część inwestycji realizowana jest z Funduszu Turów, którego powstanie przewidziała polsko-czeska umowa z 2022 r.
„To wyraźny znak tego, że Fundusz Turów działa” – powiedział PAP ambasador RP w Pradze Mateusz Gniazdowski. Dodał, że nazwa Turów przestaje być symbolem konfliktu, a staje się symbolem współpracy.
Ambasador wyjaśnił, że ujęcie wód i stacja uzdatniania powstają w miejscu wyburzonego budynku z lat 30. „Inwestycja pozwoli uzupełnić niedobory wody w regionie, w tym w miejscowości Gródek nad Nysą, który teraz dostaje wodę z ujęcia Uhelna”. Ambasador wyjaśnił, że ta miejscowość leży tuż przy polskiej granicy, a ubytek wody jest tam widoczny. „Jest kwestią dyskusyjną, na ile ten ubytek jest efektem bezpośrednich działań kopalni, a na ile jest wynikiem innych czynników”.
„To dobra informacja dla dwóch stron granicy” – powiedział PAP hejtman (odpowiednik wojewody) kraju libereckiego Martin Puta. Jego zdaniem dla mieszkańców czeskiego pogranicza rozpoczęcie budowy jest sygnałem, że lokalny samorząd wypełnia zobowiązania dotyczące zaopatrzenia w wodę. „Polskiej stronie pokazujemy, że środki, które przekazała do Funduszu Turów, wykorzystujemy na konkretne projekty”.
Polska strona przekazała do Funduszu Turów 35 mln euro, co pozwoliło na uzyskanie dofinansowania z Unii Europejskiej. „Zasada jest prosta - to, czego nie da się sfinansować z europejskich lub krajowych (funduszy), dofinansujemy z Funduszu Turów" – powiedział Puta. Jego zdaniem w najbliższych dniach powinny rozpocząć się prace przy wale odgradzającym kopalnię odkrywkową od miejscowości po czeskiej stronie granicy.
„Ten projekt jest bardzo ważny z uwagi na ograniczenie hałasu, zapylenia oraz smogu świetlnego” – stwierdził w rozmowie z PAP radny samorządu odpowiedzialny za sprawy środowiska naturalnego Vaclav Żidek. Dodał, że czeska strona oczekuje na harmonogram prac.
Stacja uzdatniania powinna być gotowa w listopadzie 2025 r. - zapowiedział PAP dyrektor generalny realizującej projekt firmy „Severoczeska vodarenska”, Bronislav Szpiczak. Dodał, że w podobnym terminie zostanie oddany rurociąg łączący ujęcie wody i stację z miejscowościami Gródek nad Nysą oraz Chrastawa. 12 kilometrowy łącznik wody pitnej o długości 12 km trzeba będzie w części zbudować na nowo, a w części wystarczy wyremontować i poszerzyć stare rury.
Polsko-czeska umowa dotycząca wpływu kopalni węgla brunatnego Turów została podpisana w lutym 2022 r. przez premierów Polski Mateusza Morawieckiego oraz Czech Petra Fialę. Zakończyła spór między krajami, w trakcie którego Praga zaskarżyła działalność kopalni do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W umowie znalazł się zapis o zobowiązaniu ze strony Polski do przekazania partnerowi 45 mln euro. 35 mln. zasiliło Fundusz Turów, którym administruje samorząd kraju (województwa) libereckiego.
Z Machnina koło Liberca Piotr Górecki (PAP)
mar/
