Jak drzewa wpływają na pogodę
Niektóre drzewa są wyjątkowo "rozrzutne" w czasie suszy – zużywają cenną wodę gruntową na chłodzenie się, co tylko pogłębia trudne warunki otoczenia – ocenili biolodzy z University of Utah.
Wyniki ukazały się w "Proceedings of the National Academy of Sciences".
"Wykazaliśmy, że fizjologia roślin ma znaczenie. To, jak rośliny pobierają, transportują i transpirują wodę, może wpływać na zjawiska ekstremalne, jak ciężkie susze, dotykające ludzi i miasta" – wyjaśnił William Anderegg.
Anderegg bada, jak właściwości drzew mogą oddziaływać na lasy klimacie w gorącym i suchym. Niektóre rośliny dysponują wewnętrznym systemem, który spowalnia ruch wody w ich tkankach, a to jest pomocne w minimalizowaniu jej utraty w czasie upałów. Z kolei inne mają system bardziej przystosowany do transportowania dużych ilości wody i uwalniania jej w postaci pary do otoczenia – większe pory w liściach i większą przestrzeń do ruchu wody w organizmie. Do tej pory badacz zastanawiał się, jak te właściwości pomagają lasom przetrwać okres suszy. To badanie stawia inne pytanie: jak te cechy wpływają na samą suszę?
"Od dawna wiadomo, że rośliny mogą wpływać na atmosferę i na pogodę" – przypomniał Anderegg. Rośliny i całe lasy pobierają wodę z ziemi i oddają ją do atmosfery, regulując bilans wody i ciepła na powierzchni ziemi, a to ma związek z pogodą".
Anderegg i jego współpracownicy wykorzystali informacje z 40 miejsc na świecie – od Kanady po Australię. W każdym miejscu pobierano dane m.in. o temperaturze, wilgotności i ilości węgla w powietrzu, a także o gatunkach drzew w pobliżu. Porównanie tych danych pozwoliło na wyciągnięcie wniosków, jakie właściwości roślin wiążą się z pogłębiającą się intensywnością zjawiska suszy.
Na czoło wysuwają się dwie cechy: maksymalne tempo wymiany gazowej w liściach i transport wody. Pierwsza oznacza tempo, w jakim liście mogą uwalniać parę wodną do powietrza, natomiast druga opisuje, jak dużo wody drzewo może przetransportować do liści. W chłodniejszych regionach rośliny i drzewa spowalniają wykorzystanie wody w odpowiedzi na malejącą wilgotność gleby. Ale w gorącym klimacie niektóre z nich tracą coraz więcej i więcej wody, starając się utrzymać proces fotosyntezy i ochłodzić się, uszczuplając zasoby wody w glebie. "Ostatecznie otoczenie tych roślin szybciej staje się coraz bardziej gorące i suche, niż otoczenie innych" – zaakcentował Anderegg.
Prawdą jest, że gorące i suche regiony są porośnięte większą ilością roślin i drzew, które są przystosowane do suchych warunków. Jednak niezależnie od klimatu niektóre gatunki wykorzystujące wodę intensywniej, jak dęby w klimacie śródziemnomorskim, mogą suszę dodatkowo zaostrzać.
Zrozumienie związku między właściwościami drzew a zjawiskiem suszy może pomóc klimatologom i lokalnym władzom przygotować się na skutki intensyfikacji tych zjawisk. (PAP)
mrt/ zan/
