Nowa Zelandia

New Zealand - Aotearoa

obszar: 270 534 km2

ludność: 4 898 200 (2018)

stolica: Wellington

ludność: 412 500 (2017)

Języki urzędowe: angielski i maoryski

Święto narodowe: 6 II - Dzień Waitangi (1840) - rocznica podpisania porozumienia w osadzie nad rzeką Waitangi między Maorysami i Wielką Brytanią o ustanowieniu zwierzchnictwa brytyjskiego

Jednostka monetarna: 1 dolar Nowej Zelandii (NZD) = 100 centów

Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, ANZUS (11 VIII 1986 r. USA zawiesiły współpracę wojskową z Nową Zelandią), APEC, IMF(MFW), OECD, WTO, WHO

 Australia

 Fidżi

 Guam

 Kiribati

 Mariany Północne

 Mikronezja

 Nauru

 Niue

 Norfolk

 Nowa Kaledonia

 Nowa Zelandia

 Palau

 Papua Nowa Gwinea

 Pitcairn

 Polinezja Francuska

 Samoa

 Samoa Amerykańskie

 Tokelau

 Tonga

 Tuvalu

 Vanuatu

 Wallis i Futuna

 Wyspa Bożego Narodzenia

 Wyspy Cooka

 Wyspy Kokosowe

 Wyspy Marshalla

 Wyspy Salomona

• Europa
• Azja
• Ameryka
• Oceania

Niepodległe państwo wchodzące w skład brytyjskiej Wspólnoty Narodów (Commonwealthu), uznające monarchę brytyjskiego za głowę państwa (w aktach prawnych zachowujące nazwę dominium).
Monarchę brytyjskiego reprezentuje mianowany przezeń, w porozumieniu z rządem nowozelandzkim, gubernator generalny.
Władza ustawodawcza należy do Izby Reprezentantów o kadencji 3-letniej. Liczy ona obecnie 120 członków, wybieranych w wyborach powszechnych.
Władzę wykonawczą sprawuje rząd, z mianowanym przez gubernatora premierem na czele. Członków gabinetu wyznacza gubernator w porozumieniu z premierem. Rząd jest odpowiedzialny przed parlamentem.
Pod względem administracyjnym kraj podzielony jest na 10 prowincji.

królowa - ELŻBIETA II /od 6 II 1952/

poprzedni król - JERZY VI /11 XII 1936 - 6 II 1952/

                                            *
gubernator generalny - Patricia Lee "Patsy" REDDY /kob./ /od 28 IX 2016/

poprzedni gubernator generalny - Jerry MATEPARAE   /31 VIII 2011 - 31 VIII 2016/

utworzony 26 X 2017 r.
 
Ścisły gabinet
premier oraz min. sztuki, kultury i dziedzictwa narodowego, bezpieczeństwa narodowego i służb bezpieczeństwa oraz ds. zwalczania ubóstwa dzieci - Jacinda ARDERN /kob./ /LP/
wicepremier oraz min. spraw zagranicznych i ds. przedsiębiorstw państwowych - Winston PETERS /NZF/

ministrowie:
spraw wewnętrznych, ds. dzieci i seniorów - Tracey MARTIN /kob./
ds. obrony i weteranów - Ron MARK
finansów, sportu i rekreacji - Grant ROBERTSON
sprawiedliwości, ds. sądów oraz negocjacji porozumienia z Waitangi - Andrew LITTLE
ds. kontaktów Maorysów z Koroną, więziennictwa i turystyki - Kelvin DAVIS
budownictwa, rozwoju urbanizacji i transportu - Phil TWYFORD
energetyki i zasobów, ds. odbudowy Greater Christchurch, badań naukowych, nauki i innowacyjności - Megan WOODS /kob./
oświaty, ds. służb państwowych oraz lider w Izbie Reprezentantów - Chris HIPKINS
ds. rozwoju społecznego, osób niepełnosprawnych i ds. ludności wysp Pacyfiku - Carmel SEPULONI /kob./
zdrowia - David CLARK
ds. rozwoju gospodarczego, ochrony środowiska, handlu i eksportu oraz prokurator generalny - David PARKER
ds. rozwoju Maorysów i samorządów lokalnych - Nanaia MAHUTA /kob./
ds. policji, rybołówstwa, dochodów państwowych i małego biznesu - Stuart NASH
ds. stosunków w miejscu pracy, bezpieczeństwa i imigracji - Iain LEES-GALLOWAY
ds. budownictwa ogólnego i mieszkaniowego oraz społeczności etnicznych - Jenny SALESA /kob./
rolnictwa, bio bezpieczeństwa, bezpiecznej żywności i społeczności wiejskich - Damien O'CONNOR
ds. środków przekazu, łączności i mediów cyfrowych - Clare CURRAN /kob./
leśnictwa, infrastruktury i regionalnego rozwoju gospodarczego - Shane JONES

Ministrowie nie wchodzący w skład ścisłego gabinetu:
obrony cywilnej, handlu wewnętrznego i ds. konsumentów - Kris FAAFOI
ds. sektora społecznego i wolontariatu, Whanau Ora i młodzieży - Peeni HENARE
zatrudnienia - Willie JACKSON
ds. ludności wysp Pacyfiku - Aupito William SIO
ds. ceł - Meka WHAITIRI /kob./
ds. zmiany klimatu i statystyki - James SHAW
ds. kobiet - Julie Anne GENTER /kob./
ds. ochrony i informacji o gruntach - Eugenie SAGE /kob./

 *

 poprzedni premier - Bill ENGLISH /NP/ /12 XII 2016 - 26 X 2017/

spiker - Trevor Colin MALLARD  /LP/

Podział mandatów po wyborach z 23 września 2017 r.: NP 56, LP 46, NZF 9, GPA 8, ACT 1. Razem 120.

Partia Pracy /Labour Party - LP/ - utworzona 7 lipca 1916 r.; przywódca: Jacinda ARDERN /kob./; przewodn: Nigel Anthony HAWORTH.

Najpierw Nowa Zelandia /New Zealand First - NZF/ - partia utworzona 18 lipca 1993 r. przez b. członków Nowozelandzkiej Partii Narodowej; przywódca: Winston PETERS; przewodn.: Brent CATCHPOLE.

Partia Zielona Nowej Zelandii /Green Party of Aotearoa New Zealand - GPA/ - partia ekologiczna utworzona w maju 1972 r. pn. Nowozelandzka Partia Wartości /New Zealand Values Party/; obecną nazwę nosi od 1990 r.; współprzewodn.: Marama Mere-Ana DAVIDSON /kob./ i James SHAW.

Partia Narodowa Nowej Zelandii /New Zealand National Party - NP/ - utworzona w 1936 r.; przywódca: Simon Joseph BRIDGES; przewodn.: Peter GOODFELLOW.

Demokraci na rzecz Kredytu Społecznego /Democrats for Social Credit - DSC/ - partia utworzona w 1954 r. pod nazwą: Liga Kredytu Społecznego; do lipca 1985 r. nosiła nazwę: Partia Kredytu Społecznego a następnie Partia Demokratyczna Nowej Zelandii /New Zealand Democratic Party - NZDP/; przywódca: Stephnie de RUYTER /kob./; przewodn.: John PEMBERTON.

ACT Nowej Zelandii /ACT New Zealand - ACT/ - partia utworzona w 1996 r.; skrajnie liberalna, opowiadająca się za wolnym rynkiem; poprzednio, od 1994 r. działała jako Stowarzyszenie Konsumentów i Podatników /Association of Consumers and Taxpayers - ACT/; przywódca: David SEYMOUR; przewodn.: Ruwan PREMATHILAKA.

Zjednoczona Przyszłość Nowej Zelandii /United Future New Zealand - UFNZ/ - partia utworzona w listopadzie 2000 r. w wyniku połączenia się Zjednoczonej Nowej Zelandii /United New Zealand, zał. 1995/ z partią Przyszłość Nowej Zelandii /Future New Zealand/; rozwiązana w 2017 r.

Partia Maorysów /Maori Party - MP/ - utworzona 7 lipca 2004 r.; przywódca: Che WILSON.

Ruch Mana /Mana Movement - Mana/, poprzednio nosiła nazwę Partia Mana /Mana Party - Mana/ - zarejestrowana 30 kwietnia 2011 r., utworzona w wyniku rozłamu w Partii Maorysów; przywódca: Hone HARAWIRA; przewodn.: Lisa McNAB /kob./.

Nowy Konserwatysta /New Conservative - NC/ - partia utworzona 3 sierpnia 2011 r.; do listopada 2017 r. nosiła nazwę Konserwatywna Partia Nowej Zelandii /Conservative Party of New Zealand - CPNZ/; przywódca: Leighton BAKER; przewodn.: Simon GUTSCHLANG.

Rada Związków Zawodowych Nowej Zelandii /The New Zealand Council of Trade Unions - NZCTU/ - założona w 1937 r. pn. Federacja Pracy Nowej Zelandii /The New Zealand Federation of Labour - NZFL/; obecną nazwę nosi od 1987 r.; należy do MKWZZ; liczy ok. 360 000 członków zrzeszonych w 40 afiliowanych związkach; przewodn.: Richard WAGSTAFF; sekr.: Sam HUGGARD.

The Dominion Post - poranny o zasięgu ogólnokrajowym, Wellington, zał. 2002 z połączenia The Dominion /zał. 1907/ i Evening Post /zał. 1865/.

New Zealand Herald - czołowy dziennik poranny, konserwatywny, Auckland, zał. 1863.

Otago Daily Times - poranny, Dunedin, zał. 1861.

The Press - poranny, niezależny, zbliżony do Partii Narodowej Nowej Zelandii, Christchurch, zał. 1861.

Southland Times - poranny, Invercargill, zał. 1862.

Waikato Times - wieczorny, Hamilton, zał. 2 V 1872.

Wanganui Chronicle - niezależny, poranny, Wanganui, zał. 1856.

Christchurch Star - czasopismo niezależne, ukazuje się 2 razy w tygodniu, Christchurch, zał. 14 V 1868.

The National Business Review - tygodnik gospodarczy, Auckland, zał. 1970.

New Zealand Gazette - oficjalny tygodnik rządowy, Wellington, zał. 1840.

Sunday Star-Times - tygodnik niedzielny, Auckland, zał. 1994 z połączenia dwóch czasopism.

• Wyspy Cooka
• Niue
• Tokelau