Drzewa też śpią
Większość żywych organizmów dostosowuje się do rytmu dnia i nocy. Naukowcy z Austrii, Finlandii i Węgier wykazali za pomocą skanerów laserowych, że drzewa nie są wyjątkiem i również "śpią".
O badaniach opisanych w magazynie "Frontiers in Plant Science" poinformowano na stronie Uniwersytetu Technicznego w Wiedniu.
Naukowcy studiują adaptowanie się roślin do rytmu dobowego od dawna. Już Karol Linneusz wykazał, że kwiaty w ciemnej piwnicy nawet przy braku światła otwierają się i zamykają, a Karol Darwin opisał nocne ruchy liści i łodyg roślin, określając je jako "sen". Takie badania dotyczyły jednak tylko małych roślin i nie było wiadomo, czy dotyczy to również drzew.
W nowym badaniu naukowcy zmierzyli ruchy drzew wykorzystując powstałe podczas skanowania laserowego chmury punktów. "Nasze badania pokazują, że w nocy całe drzewa +opadają+, o czym świadczy zmiana pozycji ich liści i gałęzi" - powiedział Eetu Puttonen z Finnish Geospatial Research Institute. "Zmiany nie były duże, chodzi o 10 cm dla drzew wysokości pięciu metrów, ale - systematyczne" - dodał.
Aby wykluczyć wpływ pogody i otoczenia, eksperyment powtórzono dwukrotnie na różnych drzewach w Finlandii i Austrii przy bezwietrznej pogodzie. Liście i gałęzie opadały stopniowo, najniższą pozycję osiągając na kilka godzin przed wschodem słońca. Rankiem drzewa w ciągu kilku godzin wracały do swojego pierwotnego stanu. Nie jest jasne, czy "obudziło" je słońce czy może własny wewnętrzny rytm.
"Na poziomie molekularnym chronobiologia jest dobrze rozwinięta, a genetyczne uwarunkowania periodycznych ruchów dobowych roślin są gruntowanie przebadane - podkreślił András Zlinszky z Centrum Badań Ekologicznych Wiedeńskiej Akademii Nauk. - Ruch roślin jest zawsze ściśle powiązany z bilansem wodnym komórek, na który wpływ ma dostępność światła w procesie fotosyntezy. Zmiany u rośliny są jednak trudne do wychwycenia, gdyż kształt nawet niewielkich ziół ciężko udokumentować przy użyciu klasycznej fotografii, która wymaga światła, a to z kolei zaburza ruchy rośliny". Skaner laserowy nie ma takiego wpływu na roślinę, gdyż wykorzystuje podczerwień odbijaną przez liście.
Badacze uważają, że wykorzystanie skanowania laserowego pozwoli lepiej zrozumieć proces dostosowywania się roślin do rytmu dnia i nocy, a zastosowana technika umożliwi badanie większych obszarów. W następnej kolejności zamierzają odnieść uzyskane wyniki do wykorzystania wody. "Da nam to możliwość zrozumienia, jak drzewa wykorzystują wodę i jak wpływają na lokalny klimat" - powiedział Puttonen. (PAP)
mrt/ agt/
