Kraków: NCK otworzyło autorską galerię Jerzego Dudy-Gracza
Ok. 100 obrazów, w tym te najbardziej znane z lat. 70. i 80., znalazło się w galerii autorskiej Jerzego Dudy-Gracza, którą we wtorek otworzyło Nowohuckie Centrum Kultury (NCK) w Krakowie. Na wystawie prezentowane są obrazy z kolekcji żony i córki artysty.
„Z całą pewnością warto skonfrontować się z malarstwem Jerzego Dudy-Gracza, do czego zachęcamy. Nie pozostawi nas obojętnymi, a to najważniejsze” – zachęcała kurator Joanna Gościej-Lewińska.
W wyodrębnionej w NCK nowej przestrzeni wystawienniczej (210 mkw.) stale pokazywanych ma być ok. 100 obrazów spośród ponad 300 wybranych ze zbioru żony artysty Wilmy oraz córki Agaty. Ekspozycję zaplanowano na 20 lat i w tym czasie zestaw obrazów będzie zmieniany.
Prace pochodzą z różnych okresów i reprezentują najważniejsze nurty twórczości Jerzego Dudy-Gracza. Są więc te – opisywała kurator – najbardziej znane, drapieżne, choć przecież niepozbawione humoru i ciepła, ukazujące codzienność polskiej prowincji lat 70. i 80. XX w., odwołujące się do rodzimej historii i polityki. To one budziły zawsze największe emocje. Ale są tu również subtelne wizje inspirowane muzyką (cykl chopinowski) czy krajobrazem Jury Krakowsko-Częstochowskiej (cykl jurajski), a także mistrzowskie, przywołujące na myśl dzieła dawnych mistrzów portrety.
Duda-Gracz urodził się w Częstochowie i kojarzony jest przede wszystkim ze Śląskiem. Kurator, tłumacząc pomysł organizacji stałej galerii artysty w Krakowie, przywołała słowa Agaty Dudy-Gracz: „Zawsze zależało mi, żeby był tutaj, ponieważ to miasto go nie lubiło, a on się na nie obrażał. Natomiast dla mnie stało się najważniejszym i ukochanym miejscem, w którym żyję”. Córka malarza wskazywała również, że Kraków jest miastem żyjącym kulturą i tu twórczość jej ojca ma szansę dotrzeć do licznego grona miłośników sztuki.
O otwarciu w Krakowie Galerii Jerzego Dudy-Gracza mówiło się już kilka lat po śmierci artysty w 2004 r. Nie udawało się jednak znaleźć odpowiedniej lokalizacji. W 2011 r. pojawił się pomysł, aby miejscem ekspozycji uczynić zabytkowy Zajazd pod św. Benedyktem. Wówczas jednak przedstawiciele rodziny nie porozumieli się z miastem i sprawę odłożono na następnych kilka lat.
W 2018 r. Agata Duda-Gracz podpisała porozumienie z prezydentem Krakowa Jackiem Majchrowskim o organizacji galerii Jerzego Dudy-Gracza w Nowej Hucie. Część prac Jerzego Dudy-Gracza można było oglądać w Nowohuckim Centrum Kultury w 2015 r.
Jerzy Duda-Gracz (1941-2004) zaliczany jest do najbardziej utalentowanych polskich malarzy i rysowników XX w. Jego malarstwo cechuje groteskowość, balansowanie na granicy surrealizmu i symbolizmu. Ludzkie ciała na obrazach Dudy-Gracza są często karykaturalnie zdeformowane. Artysta tworzył sztukę o publicystyczną, alegoryczną, podejmował tematykę roli człowieka w świecie, wszechobecnej pogoni za pieniądzem, bezkrytycznego przejmowania wzorców z kultury amerykańskiej, społecznej nietolerancji.
Duda-Gracz był także scenografem i pedagogiem. Dyplom zdobył na Wydziale Grafiki krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Później pracował jako wykładowca w filii ASP w Katowicach. Zajęcia prowadził również w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie. Do końca życia pracował na stanowisku profesora na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.
Specjalny cykl 313 prac poświęcił kompozytorowi Fryderykowi Chopinowi. Cykl ten w multimedialnej formie, był jedną z atrakcji Światowej Wystawy EXPO 2005 w Japonii. Jego najważniejsze cykle malarskie, oprócz "Chopinowi", to m.in. "Motywy i Portrety Polskie", "Obrazy Jurajskie", "Obrazy Prowincjonalno - Gminne".
Artysta miał w swoim dorobku ok. 180 wystaw indywidualnych w Polsce i za granicą. Jego obrazy znajdują się w kolekcjach wielu polskich i zagranicznych muzeów i galerii oraz w zbiorach prywatnych. Był też autorem wielu projektów scenograficznych.(PAP)
autor: Beata Kołodziej
bko/ wj/
