Raport wskazuje na poprawę jakości powietrza w Unii Europejskiej
W ciągu dekady nastąpiła wyraźna poprawa jakości powietrza w Europie, odnotowywanych jest mniej zgonów związanych z zanieczyszczeniami - wynika z raportu Europejskiej Agencji Środowiska. Kilka państw w tym Polska, ma problemy szczególnie z pyłem zawieszonym.
Choć lepsza jakość powietrza doprowadziła do zredukowania przedwczesnych zgonów w minionych 10 latach w Europie, to oficjalne dane Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) pokazują, że prawie wszyscy Europejczycy nadal cierpią z tego powodu.
"Dobra wiadomość jest taka, że jakość powietrza poprawia się dzięki wdrażanej polityce w zakresie środowiska i klimatu. Nie możemy jednak ignorować negatywnych aspektów tej sytuacji – liczba przedwczesnych zgonów w Europie z powodu zanieczyszczenia powietrza jest nadal o wiele za wysoka" - oświadczył w poniedziałek komisarz ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevicius.
Raport wskazuje, że sześć państw członkowskich przekroczyło unijną wartość graniczną dla drobnego pyłu zawieszonego (PM2,5). Obok Polski w 2018 r. były to Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Włochy i Rumunia.
Tylko cztery kraje w Europie - Estonia, Finlandia, Islandia i Irlandia - miały stężenia drobnych cząstek stałych poniżej restrykcyjnych wartości zalecanych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Pomiędzy unijnymi limitami dotyczącymi jakości powietrza i tymi na poziomie WHO jest cały czas luka. Komisja Europejska zapewnia, że stara się rozwiązać ten problem przez przegląd norm UE w ramach planu działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń.
Analiza EEA opiera się na najnowszych oficjalnych danych dotyczących jakości powietrza z ponad 4 tys. stacji monitorujących w całej Europie zebranych w 2018 r.
W raporcie napisano, że narażenie na drobny pył zawieszony spowodowało około 417 tys. przedwczesnych zgonów w 41 krajach europejskich w 2018 r. 379 tys. tych zgonów miało miejsce w krajach UE (wówczas jeszcze wraz z Wielką Brytanią). 54 tys. przedwczesnych zgonów przypisano dwutlenkowi azotu (NO2), a 19 tys. ozonowi w warstwie przyziemnej (O3). EMA zastrzega, że podane przez nią liczby nie powinny być sumowane, aby uniknąć podwójnego liczenia (PM2,5, NO2 i O3).
Sytuacja w UE poprawia się jednak. EMA poinformowała, że od 2000 r. emisje głównych substancji zanieczyszczających powietrze z transportu, w tym tlenków azotu (NOx), znacznie spadły. Stało się tak pomimo rosnącego wzrostu emisji gazów cieplarnianych w sektorze transportu.
Eksperci odnotowali też ograniczenie zanieczyszczeń pochodzących z produkcji energii. Gorzej sprawa wygląda w kwestii ograniczania emisji z budynków i rolnictwa.
EMA wyliczyła, że dzięki lepszej jakości powietrza w 2018 r. liczba przedwczesnych zgonów wynikających z zanieczyszczenia pyłem drobnym była o około 60 tys. niższa w porównaniu z 2009 r. W przypadku dwutlenku azotu redukcja jest jeszcze bardziej znacząca - 54 proc. w ciągu dekady.
EEA opisuje też to, w jaki sposób pandemia wpłynęła na jakość powietrza. Dane potwierdzają wcześniejsze oceny wskazujące na ograniczenie emisji niektórych zanieczyszczeń o nawet 60 proc. w wielu państwach europejskich, w których wiosną 2020 r. wprowadzono lockdown. EEA nie ma jeszcze szacunków dotyczących potencjalnego pozytywnego wpływu na zdrowie czystszego powietrza w tym roku.
Skutki zdrowotne narażenia na zanieczyszczenie powietrza są zróżnicowane, od stanów zapalnych płuc po przedwczesne zgony. Światowa Organizacja Zdrowia ocenia rosnącą liczbę dowodów naukowych, które łączą zanieczyszczenie powietrza z różnymi skutkami zdrowotnymi, by zaproponować nowe wytyczne w tym zakresie.
Z Brukseli Krzysztof Strzępka (PAP)
