Ludzie przyczynili się do powstania Sahary

Do powstania Sahary przyczyniła się działalność rolnicza i hodowlana, a nie tylko zmiany klimatu spowodowane naturalnymi przyczynami - dowodzi na łamach "Frontiers in Earth Science" badacz z Narodowego Uniwersytetu Seulskiego w Korei Południowej, dr David Wright.

Archiwum PAP/EPA © 2010 / MIKE NELSON / epa01107286 A lone palm tree grows at the base of wind eroded inselbergs in Egypt's hyper-arid White Desert which is located 400 kms southwest of Cairo, Egypt, 02 September 2007. The White Desert (Sahara el Beyda) is a protected area of 1,800 square kilometers and was once an ancient extension of the Mediterranean Sea and the unique geological features were carved by wind erosion since the Upper Cretaceous Era. EPA/MIKE NELSON Dostawca: PAP/EPA. Archiwum PAP/EPA © 2010 / MIKE NELSON

Ponad 10 tys. lat obszar dzisiejszej Sahary był porośnięty bujną roślinnością. Naukowcy od lat próbowali zgłębić zagadkę powstania tej pustyni. Do tej pory większość sądziła, że stało się to z przyczyn naturalnych. Odmienną koncepcję proponuje archeolog dr David Wright.

Zdaniem naukowca powstanie Sahary zbiegło się w czasie z rosnącym zapotrzebowaniem dawnych ludzi na ziemię uprawną. To właśnie przeobrażanie terenów zielonych w pola i pastwiska miało przyczynić się do pustynnienia dużych połaci Afryki.

"Hodowla i rolnictwo są jak uzależnienia. Im częściej z nich korzystasz, tym bardziej ich potrzebujesz" - wyjaśnia naukowiec.

Jedną z przyczyn pustynnienia, zdaniem dr. Wrighta, był efekt albedo, czyli zdolność odbijania światła od powierzchni Ziemi, która jest wyraźnie większa w przypadku obszarów nie porośniętych roślinnością. W konsekwencji zmienił się lokalny klimat - spadła na przykład ilość opadów, co przyczyniło się do dalszego pustynnienia i zaniku dzikiej roślinności. Mechanizm ten rozprzestrzenił się z czasem na cały obszar współczesnej Sahary - uważa Wright.

Aby przetestować swoją hipotezę Wright zapoznał się z danymi archeologicznymi poświadczającymi obecność pierwszych rolników w regionie Sahary. Okazało się, że ludziom towarzyszyły wtedy głównie krzewy i niska pokrywa - był to wyraźny wskaźnik pustynnienia obszaru. Przykładowo ok. 8 tys. lat temu na terenach otaczających Nil pojawiły się społeczności rolnicze, które rozprzestrzeniały się na zachód - jednocześnie wraz z nimi pojawiała się na tych terenach niska roślinność, m.in. w postaci krzewów.

Wright zwraca uwagę, że przed okresem pustynnienia na Saharze znajdowało się mnóstwo jezior. Według niego kolejnym krokiem w badaniach powinno być pobranie rdzeni geologicznych i sprawdzenie, jaki był wpływ ludzi na dawny ekosystem obecnej Sahary. Dzięki temu naukowcy mogliby stworzyć wiarygodne modele prezentujące zmiany ekosystemu sprzed tysiącleci. To o tyle istotne, że obecnie na terenach pustynnych żyje ok. 15 proc. ludzkości. Dlatego warto poznać mechanizmy związane z pustynnieniem - przekonuje badacz. (PAP)

szz/ zan/