Głowonogi potrafią zmieniać działanie genów

Ośmiornice, kałamarnice i mątwy potrafią edytować działanie swoich genów – informuje pismo "Cell".

Archiwum PAP/EPA © 2017 / ROLAND WEIHRAUCH / epa02242624 Octopus Paul, soccer oracle of the aquarium 'Sea Life', predicts a victory for Spain in the FIFA 2010 World Cup final between the Netherlands and Spain in his basin in Oberhausen, Germany, 09 July 2010. During the feeding, where he had to chose from two seashells, each contained in a plastic box with the Spanish and the Dutch flag on them, Paul picked Spain. The FIFA 2010 World Cup final between the Netherlands and Spain takes place on July 11 at Soccer City stadium in Johannesburg, South Africa. EPA/ROLAND WEIHRAUCH Nachrichtenbild Dostawca: PAP/EPA. Archiwum PAP/EPA © 2017 / ROLAND WEIHRAUCH

W odróżnieniu od innych zwierząt, głowonogi – do których należą ośmiornice, kałamarnice i mątwy – nie wykonują "dosłownie" instrukcji zawartych w ich DNA. Potrafią je modyfikować na etapie RNA przenoszącego wiadomość do wykonawczych organelli komórki – rybosomów. Dzięki temu powstają bardziej zróżnicowane białka.

Ewolucja głowonogów – najbardziej zawansowanych mięczaków - mogła się zatem opierać bardziej na edycji RNA, niż na mutacjach DNA. Być może właśnie te dodatkowe możliwości pozwoliły osiągnąć głowonogom bezprecedensową wśród bezkręgowców inteligencję i zdolność do złożonych zachowań – uważają niektórzy naukowcy. Zwierzęta te mają kilka nietypowych przystosowań - zdolność do natychmiastowej zmiany barwy, widzenia światła spolaryzowanego - oraz błękitną krew.

Jak wykazały badania Joshuy Rosenthala z Marine Biological Laboratory w Woods Hole (USA), ponad 60 proc. RNA w mózgu kałamarnicy zostało zmodyfikowane przez edycję. U innych zwierząt - od muszki owocowej po człowieka – takie powtórne kodowanie dotyczy tylko ułamka procenta białek.

Wysoki poziom zmodyfikowanego RNA wykryto również u dwóch gatunków ośmiornic oraz mątwy. Mechanizmy związane z edycją RNA głowonogów są nadal przedmiotem badań. Nie wiadomo, kiedy stają się aktywne - jak wpływa na ich działanie środowisko, ani czy chodzi o tak proste czynniki jak zmiany temperatury czy bardziej skomplikowane życiowe doświadczenia. (PAP)

pmw/ zan/