Oświetlany cholesterol pomoże medycynie
Naukowcy opracowali cząsteczkę cholesterolu, która zmienia właściwości pod wpływem światła. Chcą wykorzystać wynalazek do opracowania sterowanych światłem leków.
Zbyt wysoki poziom cholesterolu sprzyja chorobom serca, udarom i innych schorzeniom - przypominają specjaliści z University of Pennsylvania. Jednak, jak zwracają uwagę, to cząsteczka niezbędna do życia – występuje w każdej komórce i odpowiada za różnorodne procesy organizmu.
„Cholesterol pomaga budować błony komórkowe i służy jako punkt wyjścia dla ważnych hormonów, takich jak estron i testosteron, kształtuje więc wiele aspektów naszego zdrowia i chorób” – mówi dr Michael Zott, autor pracy opublikowanej w piśmie „Journal of the American Chemical Society”. „Badanie zachowania tej substancji jest jednak trudne, ponieważ to bardzo mała cząsteczka i ciężko jest ją śledzić” - dodaje.
Zmienione cząsteczki cholesterolu
Z powodu tych trudności naukowcy tworzą zmienione cząsteczki cholesterolu – połączone z chemicznymi znacznikami, których drogę i działanie można łatwiej obserwować.
Teraz badacze opracowali nową grupę takich cząsteczek. Nazwano je fotocholesterolami, ponieważ reagują na światło i pod jego wpływem zmieniają kształt. Mogą więc m.in. umożliwić opracowanie nowych, zaawansowanych leków aktywowanych światłem, działających w różnych, nawet głęboko ukrytych tkankach.
„Zaletą wykorzystywania światła do wywoływania zmian geometrycznych w badanych przez nas cząsteczkach jest to, że niektóre jego rodzaje mogą przenikać tkanki dość głęboko” – mówi prof. Dirk Trauner, współautor artykułu.
„Dzięki temu można uzyskać to, co zazwyczaj nazywamy kontrolą czasoprzestrzenną. Pacjent mógłby przyjąć lek ogólnoustrojowo, a my moglibyśmy go aktywować w precyzyjnie określonym czasie i miejscu, używając skupionej wiązki światła, aby uruchomić cząsteczkę tylko w konkretnej lokalizacji” – tłumaczy.
W trakcie prac okazało się, że wytworzone cząsteczki często zachowywały się trochę inaczej od naturalnego cholesterolu, np. preferowały szczególne formy transportu w organizmie.
Prawdopodobnie można to będzie m.in. wykorzystać do regulowania zaburzonej gospodarki cholesterolem – uważają badacze. W planach mają oni kolejne badania.
Po pierwsze, chcą przeanalizować ruch cholesterolu w organizmie w warunkach zdrowia i w czasie różnych chorób.
Po drugie, zamierzają opracować reagujące na światło odpowiedniki innych, podobnych cząsteczek, które będzie można wykorzystać w różnego typu terapiach.
Marek Matacz (PAP)
mat/ agt/gn/
