Pianista Tomasz Ritter: fortepian historyczny pozwala lepiej poznawać muzykę dawnych epok
Gra na fortepianie historycznym jest dla mnie naturalną metodą poznawania muzyki dawnych epok. Utwór grany na instrumencie dawnym staje się bardziej zrozumiały – powiedział PAP Tomasz Ritter. Pianista jest jednym z gości trwającego w Warszawie festiwalu „Chopin i jego Europa”.
W rozmowie z PAP Tomasz Ritter przyznał, że gra na instrumentach historycznych pozwala wyrazić rzeczy oraz odkryć płaszczyznę utworu, których nie da się oddać grą na fortepianie współczesnym.
Wykonawstwem historycznym zajmuję się już od wielu lat, pod tym kątem także studiowałem. Dla mnie jest to najbardziej naturalna metoda poznawania muzyki minionych epok. Oczywiście, występuję także na współczesnym fortepianie, ale pod wieloma względami właśnie gra na fortepianie historycznym jest mi bliższa
Wskazał, że kwestie techniczne i brzmieniowe związane z grą na instrumentach dawnych sprawiają, że instrument jest bardziej zespolony z utworem. – Tekst utworu często staje się wtedy bardziej zrozumiały. I zwyczajnie może być brzmieniowo ciekawszy oraz świeży – dodał.
Podczas festiwalu Ritter wystąpi dwukrotnie. W najbliższą środę z Concerto Köln pod kierownictwem Evgeny'ego Sviridova wykona III Koncert skrzypcowy A-dur Feliksa Janiewicza w opracowaniu na fortepian i orkiestrę.
– Ten utwór będzie dla mnie nowością. Jest to transkrypcja koncertu skrzypcowego, którą specjalnie na zamówienie Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina i z myślą o festiwalu „Chopin i jego Europa” przygotował skrzypek, dyrygent i kompozytor Sebastian Gottschick – powiedział Ritter.
Jak zaznaczył, że to ciekawy eksperyment. – Sam Janiewicz jest kompozytorem nieco zapomnianym. Ale przede wszystkim jest kompozytorem skrzypcowym, dlatego też w wielu momentach czuje się, że jest to po prostu muzyka napisana na skrzypce. Dostosowanie utworu do tego, aby partie orkiestry i fortepianu zabrzmiały dobrze, jest wyzwaniem. Cieszę się, że podejmę się go ze znakomitą orkiestrą, jaką jest Concerto Köln. To będzie nasza pierwsza współpraca – wyjaśnił.
Po raz drugi pianista wystąpi 4 września. Wówczas z {oh!} Orkiestrą pod kierownictwem Martyny Pastuszki wykona I Koncert fortepianowy C-dur op. 15 Ludwiga van Beethovena.
– Tym razem zagram często wykonywany utwór słynnego kompozytora. Zabrzmi on jednak na instrumentach historycznych, więc myślę, że publiczność usłyszy ciekawą i pełną energii interpretację. Współpraca z Martyną Pastuszką i {oh!} Orkiestrą jest zawsze bardzo inspirująca – powiedział.
Grę Tomasza Rittera na fortepianie historycznym będzie można też usłyszeć w filmie „Chopin, Chopin!”, który reżyseruje Michał Kwieciński. Otworzy on 22 września 50. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. – Bardzo się cieszę, że w filmie będziemy mogli usłyszeć dźwięki fortepianów z epoki Chopina – zaznaczył pianista.
Praca przy „Chopin, Chopin” była dla mnie dużym wyzwaniem oraz przygodą. Podczas koncertów czy nagrań wszystko skupia się na muzyce i zależy wyłącznie od wykonawców. Film natomiast jest dużo bardziej złożonym procesem
Dodał, że w czasie pracy nad nim zderzały się wizje muzyczne i dramaturgiczne.
– Na ekranie ambitnie zostało ukazane gra wykonywanie utworów Chopina przez aktora Eryka Kulma. Dużym wyzwaniem było dla mnie zsynchronizowanie z obrazem mojej gry. Dyskutowaliśmy także na wyborem utworów oraz sposobem ich wykonywania, tak aby jak najlepiej w danej scenie spełniły swoje zadanie – wyjaśnił.
Pianista powiedział także, że w filmie musiał się wykazać zdolnościami kompozytorskimi. – Stworzyłem małe sekwencje, które miały być improwizacjami Chopina. Także w scenach komponowania danych utworów musiałem w pewnym sensie dekonstruować utwór i wymyślać go na nowo – dodał.
Tomasz Ritter to zwycięzca I Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego na Instrumentach Historycznych w Warszawie (2018) oraz Musica Antiqua Competition w Brugii (2024). Jest też laureatem wielu innych konkursów, m.in. IX Międzynarodowego Konkursu Młodych Pianistów „Artur Rubinstein in Memoriam” w Bydgoszczy. W 2018 roku był nominowany do Paszportu „Polityki”, a w roku następnym - do nagrody Koryfeusz Muzyki Polskiej.
Brał udział w wielu festiwalach muzycznych w Polsce i za granicą, występując solo, kameralnie oraz z towarzyszeniem orkiestry. Współpracował m.in. z Orkiestrą XVIII wieku, {oh} Orkiestrą Historyczną, Bach Collegium Japan, Sinvonią Varsovią, Orkiestrą PR „Amadeus” pod batutą takich dyrygentów jak Masaaki Suzuki, Jerzy Maksymiuk, Agnieszka Duczmal oraz Łukasz Borowicz, Grzegorz Nowak i Marek Moś.
Od 2024 roku prowadzi klasę fortepianu historycznego na Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy.
21. Międzynarodowy Festiwal Muzyczny „Chopin i jego Europa” potrwa do 6 września. Polska Agencja Prasowa jest patronem medialnym wydarzenia.
Anna Kruszyńska (PAP)
akr/ miś/ amac/ kgr/
