Romowie uczcili pamięć przodków, uczestników buntu w KL Auschwitz
Romowie uczcili pamięć przodków, którzy zbuntowali się 81 lat temu w obozie cygańskim będącym częścią niemieckiego KL Auschwitz II-Birkenau. Dyrektor Centrum Historii i Kultury Romów Władysław Kwiatkowski podkreślił, że był to akt zachowania godności w obliczu śmierci.
16 maja, dla upamiętnienia buntu, obchodzony jest Dzień Romskiego Oporu.
Władysław Kwiatkowski powiedział, że bunt więźniów Sinti i Romów jest jednym z najbardziej heroicznych wydarzeń w historii Auschwitz. „Dzisiejszy dzień jest nie tylko okazją do oddania hołdu ofiarom, ale także do przypomnienia o trwającej walce Romów o równość, godność i pełnię praw obywatelskich w Europie” – podkreślił.
Dyrektor Centrum przypomniał, że już wiosną 1944 roku z istniejącego w Birkenau tak zwanego obozu cygańskiego (Zigeunerlager – PAP) zaczęto przenosić młodych, zdrowych i zdolnych do pracy więźniów do obozów w Rzeszy. „W trakcie jednej z selekcji więźniowie, świadomi, że jest to początek likwidacji podobozu romskiego, postanowili stawić opór. Zabarykadowali się w barakach i nie wyszli na wezwanie strażników, którzy zmuszeni zostali do zmiany planów. Ten akt odwagi był nie tylko walką o życie, ale przede wszystkim o zachowanie ludzkiej godności w obliczu nieuchronnej śmierci” – mówił podczas uroczystości.
Władysław Kwiatkowski powiedział, że przez wiele lat uważano, iż bunt wydarzył się 16 maja 1944 roku. „Niektórzy historycy wskazują, że mógł on nastąpić wcześniej, na początku kwietnia. Niezależnie od tego, 16 maja jest dziś upamiętniany jako Dzień Romskiego Oporu i stanowi ważny element pamięci o zagładzie Romów i Sinti, podkreślając ich aktywny opór wobec ludobójczej polityki nazistów” - podkreślił.
Podczas piątkowej uroczystości uczestnicy złożyli wieńce przed pomnikiem ofiar, który stoi na terenie byłego obozu cygańskiego.
Muzeum Auschwitz szacuje, że z 23 tys. Romów i Sinti deportowanych do KL Auschwitz 21 tys. zmarło lub zostało zamordowanych. Zdecydowana większość z nich więziona była w Zigeunerlager, który istniał w Birkenau od lutego 1943 do sierpnia 1944 roku. Więźniów dziesiątkowały w nim choroby i głód. Dzieci padały ofiarą zbrodniczych eksperymentów prowadzonych przez Josefa Mengelego.
Po buncie wiosną 1944 roku Niemcy skierowali do innych obozów około 200 młodych Romów i Sinti. 1,5 tys. przenieśli do KL Auschwitz I. Większość z nich później również wywieziono. Znaczna ich część przeżyła. Obóz cygański został zlikwidowany w nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 r. Do tej operacji Niemcy się przygotowali. Zagazowali pozostałych jeszcze wtedy przy życiu 4,2-4,3 tys. więźniów.
W wyniku prześladowań i terroru w latach panowania III Rzeszy śmierć poniosła około połowa populacji romskiej, zamieszkującej obszary okupowane przez Niemców. (PAP)
szf/ dki/ grg/
