Debata: wieloletni budżet UE to budżet wojenny
Budżet UE, czyli wieloletnie ramy finansowe na lata 2028-2034, to budżet wojenny, a kluczowym elementem dyskusji wokół niego będą fundusze na spójności i rolnictwo – to jeden z wniosków debaty z udziałem obecnych i byłych polskich europosłów, która odbyła się w piątek w Biurze PE we Wrocławiu.
Europoseł czterech kadencji, obecnie doradca komisarza ds. budżetu UE Jan Olbrycht, uściślił, że budżet UE na lata 2028-34, nie jest wieloletnim budżetem, ale wieloletnią perspektywą finansową, a zatem zgodą wyrażoną przez decydentów na kilka budżetów, te zaś są przyjmowane co roku na kolejny rok.
Olbrycht zwrócił uwagę, że przyjęcie wieloletniej perspektywy finansowej to proces długotrwały i burzliwy. - Proszę pamiętać: 27 rządów o bardzo różnym profilu, a po drodze wybory w kilku państwach. A w Parlamencie Europejskim ponad 700 posłów z wielu opcji politycznych, którzy mają zupełnie odmienne zdania na temat budżetu – zauważył.
Komisja Europejska przedstawiła propozycje budżetu na lata 2028-34 w lipcu i już wówczas część europosłów największych frakcji, w tym Europejskiej Partii Ludowej, Europejskich Konserwatystów i Reformatorów oraz Socjalistów i Demokratów, wyraziła się krytycznie o niektórych elementach tego projektu.
Olbrycht zaakcentował, że jest to budżet wojenny. – W jego poszczególnych częściach jest bardzo wiele elementów militarnych, bądź zbliżonych do militarnych – podkreślił.
B. europoseł zwrócił też uwagę, na państwa krytykujące zbyt dużą kwotę budżetu. Jak mówił, wskazują one, olbrzymie kwoty wydawane z budżetów narodowych na zbrojenia. Dodał, że krytykowane jest też, ze strony państw skandynawskich, przeznaczanie pieniędzy z budżetu unijnego na politykę spójności.
- Reasumując: nikt do końca nie wie, jaki wielki będzie budżet za dwa lata i tak naprawdę nie tego dotyczy dziś dyskusja. Dyskusja dotyczy tego, jaka ma być struktura budżetu i w jaki sposób to zrobić – mówił Olbrycht. Wskazał, że główny wątek tej dyskusji oscyluje wokół tego ile pieniędzy przeznaczyć na rolnictwo i spójność.
Europosłanka Anna Zalewska (PiS) przypomniała, że w PE odbyła się już wstępna debata na temat architektury budżetu na lata 2028-2034. Jak zauważyła, „nie ma zgody żadnej grupy politycznej, wszyscy są z tego niezadowoleni”. Według Zalewskiej, opór krajów członkowskich przed budową dużego budżetu wynika z tego, że są one już „nadmiernie zadłużone”. – Na kształt budżetu będzie miała wpływ oczywiście wojna w Ukrainie. Ale należy zwróć uwagę też na inne czynnik. Skończył się szczyt klimatyczny w Brazylii i UE została sama ze swoją zielonością. UE straciła konkurencyjność, umiera gospodarczo, widzimy już jedynie plecy Chińczyków, to samo ze Stanami Zjednoczonymi – podkreśliła Zalewska.
Na militarne aspekty nowej, wieloletnie unijnej perspektywy finansowej zwrócił też uwagę europoseł Bogdan Zdrojewski (KO). Wskazał na kwotę 17 mld euro przeznaczoną wyłącznie na przystosowanie infrastruktury do mobilności wojska. – To będzie przede wszystkim dedykowane Polsce. To są środki, które są niezbędne do tego, aby ta infrastruktura była, krótko mówiąc, sprawna, właściwie dostosowana, efektywniejsza i lepiej przygotowana od strony bezpieczeństwa – podkreślił Zdrojewski.
Przed jakimi problemami stoi Unia Europejska?
Europoseł zwrócił też uwagę na kłopoty, przed którymi stoi UE. W tym kontekście wskazał przede wszystkim na wdrożenia patentów. – Europejskie uczelnie są efektywne, jeśli chodzi o badania naukowe, ale jeśli chodzi o wdrożenia, to jesteśmy daleko, daleko za USA, a z Chinami mamy taki kłopot, że Chiny kradną rozwiązania – mówił Zdrojewski.
Polityk wskazał też na problem związany ze wzrostem tendencji antyeuropejskich w UE, które, jak mówił, swoje źródła mają w Moskwie. - To są aktywności zmierzające do podzielenia Europy. Do zbudowania daleko idącego krytycyzmu, nieuzasadnionego krytycyzmu, do doprowadzenia także do aktywności odśrodkowych z podobnym efektem, z jakim mieliśmy do czynienia w przypadku Brexitu – przekonywał europoseł.
Odnosząc się do słów Zdrojewskiego europoseł Krzysztof Śmiszek (Lewica) wskazał, że tendencje odśrodkowe w UE widać przede wszystkim ze strony skrajnej prawicy. W tym kontekście Śmiszek zwrócił uwagę, że konieczne jest pozostawienie Europejskiego Funduszu Społecznego. - Europa socjalna, która buduje dobrobyt obywateli, którzy czują ten dobrobyt w swojej kieszeni, idąc codziennie do pracy, czy prowadząc życie rodzinne jest także pewnego rodzaju antidotum, zaporą, narzędziem do walki z ekstremalną prawicą, która właśnie wykorzystuje niepewność ekonomiczną do dzielenia – podkreślił.
Dyskusję w Biurze PE we Wrocławiu prowadziła red. Justyna Wojteczek, zastępczyni redaktora naczelnego Polskiej Agencji Prasowej.
Budżet UE na lata 2028-2034
Nowa wieloletnia perspektywa finansowa UE ma opierać się na trzech filarach: Krajowych i Regionalnych Planach Partnerstwa, Funduszu Konkurencyjności oraz inicjatywie Global Europe.
Pierwszy filar, Krajowe i Regionalne Plany Partnerstwa, połączy - jak tłumaczyła - dotychczasowe fundusze, w tym środki na spójność, rolnictwo, rozwój wsi, rybołówstwo, politykę społeczną i migrację. W jego ramach przewidziano m.in. 218 mld euro dla mniej rozwiniętych regionów, 294 mld euro na wsparcie dochodów rolników oraz 2 mld euro dla sektora rybołówstwa. 43 proc. środków ma być przeznaczone na cele klimatyczne i środowiskowe, a 14 proc. na inwestycje społeczne.
Drugim filarem ma być Fundusz Konkurencyjności, służący inwestowaniu w strategiczne technologie i wspieraniu nowoczesnego przemysłu. Ma on łączyć badania naukowe i innowacje z tworzeniem miejsc pracy, a jego zasady mają być jednolite i proste dla przedsiębiorstw z całej Unii.
W ramach trzeciego filaru Global Europe środki mają zostać przeznaczone na bezpieczeństwo energetyczne, dostęp do surowców, pomoc humanitarną oraz wspieranie partnerstw z krajami trzecimi.(PAP)
pdo/ par/ ał/
