Ekspertka: większość spraw dot. nielegalnych reklam alkoholu jest umarzana
Większość zgłoszonych spraw dotyczących nielegalnej reklamy lub promocji napojów alkoholowych została umorzona na etapie postępowania przygotowawczego - poinformowała w środę dyrektor Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom Bogusława Bukowska na posiedzeniu sejmowej podkomisji stałej do spraw zdrowia psychicznego.
Podkomisja stała do spraw zdrowia psychicznego rozpatrzyła informację Ministerstwa Zdrowia na temat zdrowia psychicznego młodych Polek i Polaków w związku z wczesną inicjacją alkoholową.
Dyrektor Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom poinformowała, że w ostatnich latach reprezentowana przez nią instytucja zgłosiła 150 razy podejrzenia nielegalnej reklamy lub promocji napojów alkoholowych. Powiedziała, że większość spraw została umorzona na etapie postępowania przygotowawczego, najczęściej z uzasadnieniem braku znamion czynu zabronionego.
Dodała, że tylko kilka spraw trafiło do etapu postępowania sądowego, a te zakończyły się wydaniem wyroku skazującego lub warunkowym umorzenia postępowania. - Przy czym z naszej perspektywy nawet umorzenie warunkowe było też sukcesem, bo stwierdzono, że przestępstwo miało miejsce - zaznaczyła.
Bukowska podkreśliła, że badania wskazują na bezpośredni związek między ekspozycją reklam napojów alkoholowych i częstotliwością używania alkoholu przez młodzież, a także wiekiem inicjacji alkoholowej.
Psychoterapeutka leczenia uzależnień Katarzyna Andrusikiewicz powiedziała, że reklamowanie „piwa zero” czy innych napojów bezalkoholowych do złudzenia przypominających alkoholowe, to furtka do reklamy dla ogromnych koncernów alkoholowych. - Nawet wizualnie te napoje się praktycznie nie różnią - powiedziała.
Zaznaczyła, że specjaliści są zmęczeni narracją wyłącznie o edukacji i profilaktyce w kontekście przeciwdziałania uzależnieniom. - Potrzebujemy rozwiązań systemowych - zaznaczyła. Według Andrusikiewicz należy zacząć od absolutnego zakazu reklamy alkoholu i „alkoholu typu zero”. Powiedziała, że zgodnie z ustawą o wychowaniu w trzeźwości, reklama alkoholu nie może kojarzyć się z odpoczynkiem, relaksem czy zabawą. - W praktyce ja nigdy nie widziałam reklamy, która kojarzy się z czymkolwiek innym - powiedziała.
Dyrektor Departamentu Zdrowia Publicznego w MZ Anna Bauman-Popczyk zaznaczyła, że zgodnie badaniem ESPAT (Europejski Program Badań Ankietowych w Szkołach) z 2024 roku przeprowadzonym na próbie reprezentatywnej uczniów z pierwszych klas szkół średnich (15-16 lat) oraz trzecich klas (17-18 lat), napoje alkoholowe są najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną wśród młodzieży. Zaznaczyła, że chociaż raz w ciągu życia alkohol spożywało prawie 73 proc. uczniów z młodszych grup i 91 proc. uczniów ze starszych grup.
Bauman-Popczyk zaznaczyła, że najbardziej popularnym napojem alkoholowym wśród młodzieży jest piwo, a najmniej wino. Dodała, że z roku na rok rośnie liczba pacjentów do 18. roku życia z rozpoznaniem F10, czyli zaburzeń psychicznych i zachowań spowodowanych używaniem alkoholu. W 2018 roku było 328 takich pacjentów, natomiast w roku 2024 - 545 osób. Bauman-Popczyk dodała, że jest to wierzchołek góry lodowej, bo to osoby, które trafiły do systemu.
W środę w Sejmie wiceminister zdrowia Katarzyna Kęcka poinformowała, że projekt MZ ustawy o przeciwdziałaniu alkoholizmowi zostanie ponownie skierowany do konsultacji publicznych. MZ w projekcie zaproponowało m.in. wprowadzenie zakazu sprzedaży alkoholu w innej postaci niż płynna (np. kryształki, żele, pasty). Projekt MZ przewiduje ponadto zakaz promocji piwa, w tym przez upusty, rabaty, pakiety i programy lojalnościowe, gry losowe, nagrody – obecnie zakazana jest reklama i promocja napojów alkoholowych z wyjątkiem piwa.
Lewica pod koniec września złożyła projekt ustawy ograniczającej dostęp do alkoholu i przeciwdziałającej jego promocji. Swoją propozycję poszerzenia zakazów przygotowali też posłowie Polski 2050.
Fundacja GrowSPACE zaznaczyła, że ponad 90 proc. Polaków uznaje picie alkoholu w młodym wieku za szkodliwe dla zdrowia i rozwoju, a 69,73 proc. oczekuje podjęcia aktywnych działań przez polityków w celu ochrony dzieci i młodzieży przed alkoholizacją. Fundacja chce całkowitego zakazu publicznej reklamy piwa, w tym tzw. napojów „zero”.(PAP)
kno/ jann/ grg/
