Prezydent Kazachstanu proponuje zniesienie Senatu i jednomandatowych okręgów wyborczych
Prezydent Kazachstanu Kasym-Żomart Tokajew w wygłoszonym w poniedziałek dorocznym orędziu do narodu zapowiedział referendum konstytucyjne. Plebiscyt ma dotyczyć zmian w systemie parlamentarnym - likwidacji Senatu oraz zniesienia jednomandatowych okręgów wyborczych.
W orędziu Tokajew przekonywał, że reforma najwyższej władzy przedstawicielskiej będzie logiczną kontynuacją wszystkich poprzednich przemian, w tym w zakresie władzy prezydenckiej. Najprawdopodobniej odniósł się w ten sposób do wzmocnienia roli szefa państwa kosztem parlamentu - zmianę tę sam wprowadził po wydarzeniach ze stycznia 2022 r., gdy w protestach politycznych z powodu podwyżki cen gazu zginęło ponad 200 osób.
- Obraliśmy kurs na budowę sprawiedliwego Kazachstanu, nawiązanie otwartego, szczerego dialogu między władzą a obywatelami w duchu państwa, które słucha. W ogólnokrajowym referendum, które odbyło się w czerwcu 2022 roku, znaczna większość obywateli poparła strategię szeroko zakrojonej modernizacji państwa w oparciu o koncepcję „silny prezydent – wpływowy parlament – odpowiedzialny rząd”. (...) Nie można jednak stać w miejscu, trzeba myśleć o przyszłości kraju i kolejnych pokoleniach - oświadczył prezydent. Dodał, że temat reformy parlamentarnej był omawiany nieoficjalnie i otwarcie przez co najmniej 20 lat.
Główne założenia zmian
Główne założenia zmian, które mają być poddane pod głosowanie w referendum zakładają likwidację wyższej izby parlamentu, czyli Senatu, a także zniesienie jednomandatowych okręgów do izby niższej, czyli Mażylisu. Obecnie Mażylis składa się z 98 deputowanych; 69 z nich wybieranych jest z list partyjnych w głosowaniu proporcjonalnym z pięcioprocentowym progiem wyborczym, a 29 wybiera się w okręgach jednomandatowych. Senat składa się z 50 senatorów - 10 wyznaczanych przez prezydenta i 40 wybieranych przez deputowanych masliсhatów (lokalnych organów przedstawicielskich - PAP) w wyborach pośrednich.
- Dlatego, biorąc pod uwagę rozwój naszego systemu państwowego i wzrost poziomu kultury politycznej obywateli, uważam za możliwe poddanie tej niezwykle ważnej kwestii pod głosowanie społeczeństwa. Senat jako izba wyższa parlamentu Kazachstanu został utworzony w 1995 roku w dość trudnych, niestabilnych warunkach politycznych, gdy kraj nasz dopiero rozpoczynał trudną drogę do stworzenia podstaw państwa (...) – powiedział Tokajew. Dodał, że sam stał na czele Senatu przez 10 lat, co uważa za wielki honor i odpowiedzialność.
Jak podkreślił Tokajew, reforma powinna zostać omówiona „w sektorze obywatelskim, środowisku eksperckim i oczywiście w obecnym parlamencie”. Ogólnokrajowe referendum miałoby się odbyć w 2027 r.(PAP)
dri/ akl/ mdr/
