Korespondentka PAP o swoich spotkaniach, rozmowach i słownych potyczkach z papieżem Franciszkiem
Jako jedyna polska dziennikarka miałam tak częsty kontakt z papieżem Franciszkiem, zwłaszcza podczas zagranicznych podróży. Odwiedziłam z nim Europę, Azję, Afrykę, Amerykę Północną i Środkową, Oceanię, towarzyszyłam mu w czasie historycznych wizyt w Iraku i Mongolii - wspomina korespondentka PAP w Rzymie Sylwia Wysocka.
Zapamiętałam ogromne ciepło i serdeczność podczas pierwszego osobistego spotkania z Franciszkiem w Watykanie wkrótce po jego wyborze w marcu 2013 roku. Poszłam do biblioteki papieskiej na audiencję z jednym z zagranicznych polityków, by poznać następcę Benedykta XVI.
Nowy papież słuchał mnie uważnie, gdy przedstawiałam się, mówiąc, że jestem Polką i relacjonuję wydarzenia w Watykanie od 2000 roku. Pamiętam, że w tych intensywnych dniach początku pontyfikatu życzyłam Franciszkowi - widząc, że jest zmęczony - by postarał się chwilę odpocząć.
Przez kolejne blisko 12 lat odpoczywał bardzo mało. Nigdy nie pojechał na wakacje. Latem częściowo tylko odpoczywał - zawsze w Domu Świętej Marty w Watykanie, w którym mieszkał.
Zagraniczne podróże papieża
Ogromnym przywilejem dla grupy dziennikarzy, operatorów telewizyjnych i fotografów było towarzyszenie papieżowi w zagranicznych podróżach i udział w locie papieskim (volo papale). Obecność w samolocie to dla każdego dziennikarza wyjątkowa okazja do rozmowy z papieżem - na tematy prywatne, na zapytanie go o aktualne wydarzenia na świecie, o coś, co budzi zainteresowanie w danym kraju - ale też okazja, by po prostu się do niego przytulić.
To była jedyna w swoim rodzaju szansa na tak bezpośredni kontakt z Franciszkiem, który do nas przychodził. Gdy lot był międzykontynentalny, poświęcał nam dużo czasu.
Reprezentowałam PAP bardzo często jako jedyna wysłanniczka polskich mediów w małej grupie korespondentów największych światowych agencji: Reuters, AP, AFP, EFE.
W czasie niektórych lotów, gdy się witaliśmy, Franciszek mówił do mnie: "Ty znowu jako jedyna Polka".
Kiedy w lipcu 2016 roku lecieliśmy z Franciszkiem do Krakowa na Światowe Dni Młodzieży, papież powiedział mi, że jest bardzo szczęśliwy, że jedzie do miasta i ojczyzny Jana Pawła II. W czasie tej wizyty byłam jedną z kilku osób, które jechały z papieżem tramwajem na krakowskie Błonia na powitanie z uczestnikami ŚDM. Franciszek, który w swoim rodzinnym Buenos Aires często korzystał z komunikacji miejskiej, nie krył zadowolenia i cały czas się uśmiechał.
Podczas wizyty papieża na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz-Birkenau spośród całej grupy dziennikarzy z lotu papieskiego, którzy mogli podejść z Franciszkiem pod Ścianę Śmierci, byłam ja i niemiecki korespondent.
Często zdarzało się, że podczas podróży z papieżem z własnej inicjatywy wręczałam papieżowi prezenty nawiązujące do wydarzeń w Polsce i na świecie. Często gesty te rejestrowali operatorzy wielu stacji telewizyjnych.
Gdy 12 września 2021 roku lecieliśmy do Budapesztu, dałam Franciszkowi na pokładzie samolotu duże zdjęcie kardynała Stefana Wyszyńskiego, którego beatyfikacja odbywała się tego dnia w Warszawie. Papież natychmiast rozpoznał polskiego prymasa i ucałował fotografię.
Na wiosnę 2022 roku, gdy w Ukrainie od kilku tygodni trwała rosyjska inwazja, przed podróżą papieża na Maltę poszłam do parafii niedaleko mojego domu w Rzymie, wiedząc, że przyjęła grupę około 20 ukraińskich matek z dziećmi. Poprosiłam proboszcza, aby zachęcił małych uchodźców, by przygotowali rysunki dla papieża. Przekazałam je Franciszkowi na pokładzie samolotu 2 kwietnia. Długo oglądał prace wykonane przez pięciolatkę i 10-latka z Ukrainy. Franciszek pytał mnie o te dzieci i był przejęty jedną z prac, na której zobaczył napis: „Chcemy pokoju”.
Podczas kolejnej podróży, w kwietniu 2023 roku, słowa, które skierował do mnie papież w samolocie, zacytowały media watykańskie i wiele mediów zagranicznych. Rozmawiałam wtedy z Franciszkiem o oskarżeniach, jakie wobec Jana Pawła II skierował w telewizji brat porwanej w 1983 roku córki pracownika Watykanu, Emanueli Orlandi, Pietro. Kilka dni po wypowiedziach, które zbulwersowały opinię publiczną we Włoszech, Franciszek, zwracając się do wiernych, stanął w obronie papieża, a zarzuty nazwał "obraźliwymi i bezpodstawnymi". Na pokładzie samolotu Franciszek powtórzył tę opinię i dodał, że ataki brata Orlandi to "cretinata" - dosłownie: kretynizm, wyjątkowo mocne określenie na głupotę. Potem koledzy podchodzili do mnie w samolocie i pytali, czy papież naprawdę użył tego słowa.
O naszej rozmowie poinformował m.in. oficjalny watykański portal Vatican News, a także inne światowe media.
Podczas lotu do Mongolii w sierpniu 2023 roku, na 10 dni przed beatyfikacją rodziny Ulmów, wręczyłam papieżowi jej zdjęcie. Widząc je, wyraźnie wzruszony powiedział "Famiglia Ulma" i położył dłoń na zdjęciu w geście błogosławieństwa, dziękując za prezent.
2 września 2024 roku papież wyruszył w swoją najdłuższą i najdalszą podróż, do Azji i Oceanii. Było to dzień po 85. rocznicy napaści hitlerowskich Niemiec na Polskę i wybuchu II wojny światowej. Ponieważ 1 września Franciszek podczas spotkania z wiernymi na modlitwie Anioł Pański nie nawiązał do tej rocznicy, w samolocie dałam mu najbardziej wstrząsające zdjęcie zbombardowanej Warszawy, jakie znalazłam w archiwach. Wyjaśniłam, że tak wyglądała polska stolica w 1939 roku.
Podróże z papieżem były też okazją do zadania mu pytań podczas konferencji prasowej w drodze powrotnej do Rzymu.
Gdy w marcu 2021 roku, w szczycie pandemii Covid-19, wracaliśmy z historycznej podróży do Iraku, zapytałam Franciszka, jak czuł się podczas poprzednich 12 miesięcy przymusowej izolacji i braku kontaktu z wiernymi z powodu pandemicznych ograniczeń. "Czułem się trochę uwięziony" - odpowiedział. Pierwszą podróż w pandemii nazwał "okazją do odżycia na nowo". Te słowa trafiły na czołówki włoskich gazet.
Słowne potyczki z papieżem
Niekiedy w czasie takich konferencji dochodziło do swoistych potyczek słownych z papieżem. Mnie także to się przydarzyło, gdy w drodze z Kazachstanu, pół roku po napaści Rosji na Ukrainę, powiedziałam: "Wszystko, co dzieje się teraz w Ukrainie, to czysta przemoc, śmierć, totalne zniszczenie przez Rosję. My w Polsce mamy wojnę bardzo blisko naszych drzwi, dwa miliony uchodźców. Czy Wasza Świątobliwość uważa, że istnieje "czerwona linia", poza którą nie należy mówić, że jesteśmy otwarci na dialog z Moskwą?". Dodałam, że wiele osób ma problem ze zrozumieniem tej otwartości.
Franciszek odparł najpierw, że wolałby, aby pytania dotyczyły podróży, ale ostatecznie zdecydował się odpowiedzieć. "Nie wykluczam dialogu z żadnym mocarstwem, choćby prowadziło wojnę, choćby było agresorem… Niekiedy dialog trzeba prowadzić w ten właśnie sposób, ale trzeba to robić. Śmierdzi, ale trzeba go prowadzić" - odparł.
W podróż do Bahrajnu w 2023 roku wylecieliśmy w dniu dla mnie szczególnym, o czym powiedziałam papieżowi, wyjaśniając, że to moje imieniny i urodziny mojej mamy. Złożył mi życzenia i prosił, by przekazać je również mamie. A na koniec zrobiliśmy sobie selfie.
Z Rzymu Sylwia Wysocka (PAP)
sw/ akl/ ał/
