Bakterie mogą sabotować leczenia raka

Wytwarzany przez wiele gatunków bakterii enzym rozkłada lek onkologiczny – gemcytabinę, utrudniając na przykład leczenie trzustki – informuje „Science”.

Archiwum PAP/EPA © 2016 / BERND WUESTNECK / epa02759323 A laboratory worker test samples for bacteria at the lab of the state office for agriculture and food safety of Mecklenburg-Vorpommern in Rostock, Germany, 30 May 2011. Officials on 29 May identified three more consignments of cucumbers that may be infected with the E. coli germ in Germany which has killed 10 people. The infection, which has also seen more than 1,000 people suffer haemolytic-uraemic syndrome (HUS), a form of kidney failure caused by E. coli, is being blamed on imported cucumbers, apparently from two Spanish farms. Most of the cases have been concentrated around the northern city of Hamburg, although cases of HUS have also been reported in Austria. EPA/BERND WUESTNECK Dostawca: PAP/EPA. Archiwum PAP/EPA © 2016 / BERND WUESTNECK

Przypadkowego odkrycia dokonał zespół Ravida Straussmana z Instytutu Weizmanna w Izraelu. Naukowcy chcieli wyjaśnić, jak i dlaczego zdrowe komórki skóry uniemożliwiały zniszczenie sąsiadujących z nimi komórek nowotworowych za pomocą gemcytabiny.

Jak się okazało, niweczące działanie leku komórki skóry zostały zainfekowane bakteriami Mycoplasma hyorhinis, zdolnymi do rozkładania gemcytabiny. Umożliwiała to wytwarzana przez mikroorganizmy "długa forma" enzymu zwanego deaminazą cytydyny.

Odkrycie może wyjaśnić, dlaczego gemcytabina, która teoretycznie powinna zwalczać komórki raka trzustki, w rzeczywistości pomaga niewielu pacjentom z tym nowotworem. Spośród 113 osób chorych na raka trzustki aż 86 u biopsja wykazała obecność bakterii zdolnych do rozkładania gemcytabiny. Były to również bardzo pospolite gatunki, jak E. coli czy salmonella.

Spośród 2674 przebadanych pod tym kątem bakterii 11 proc. okazało się zdolnych do wytwarzania długiej formy deaminazy cytydyny. Reszta nie potrafiła jej wytwarzać, lub wytwarzała tylko krótką formę, nie rozkładającą leku. Wiadomo, że niektóre z wytwarzających długą formę enzymu bakterie mogą zamieszkiwać ludzkie ciało.

Jako że gemcytabina stosowana jest również w leczeniu raka jelita grubego i pęcherza moczowego, zdaniem autorów badań może się to wiązać z podobnymi problemami co w przypadku raka trzustki.

Jak wykazały dalsze eksperymenty, antybiotyki mogą powstrzymywać bakterie wytwarzające długą formę przed niszczeniem gemcytabiny. Jednak Straussman ostrzega, że długotrwałe przyjmowanie antybiotyków mogłoby doprowadzić do pojawienia się odpornych na nie bakterii. Lepszym rozwiązaniem byłby lek specyficznie blokujący deaminazę cytydyny.

Obecnie izraelski zespół prowadzi badania dotyczące wpływu bakterii na kolejny lek przeciwnowotworowy –oksaliplatynę. (PAP)

pmw/ zan/