Czartoryscy - sentymentalna księżna i książę bibliofil
Włoskie malarstwo, rzeźby i listy Norwida prosto ze zbiorów Czartoryskich już wkrótce do obejrzenia w Warszawie. Grudniowa wystawa organizowana w Galerii Kordegarda przybliża niezwykłą kolekcję arystokratycznego rodu, która powstawała w burzliwych dla Polski czasach.
„Dama z gronostajem” Leonardo da Vinci, „Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” Rembrandta czy „Fryne” Artura Grottgera – plony talentu najznakomitszych artystów w historii znajdują się tu, w Polsce. A wszystko za sprawą rodziny Czartoryskich, którzy przesz lata, powodowani zamiłowaniem do sztuki i ideami patriotycznymi, gromadzili w swych zbiorach najcenniejsze dzieła i pamiątki historyczne: obrazy, rzeźby, a nawet urny i sarkofagi z relikwiami wybitnych Polaków.
Wszystko zaczęło się w Puławach, gdzie w 1801 roku, sześć lat po ostatecznej utracie przez Polskę niepodległości, z inicjatywy Izabeli Czartoryskiej otworzono pierwsze na ziemiach polskich muzeum – Świątynię Sybilli. Z dostarczonych przez Izabelę eksponatów wyłania się romantyczna dusza księżnej i jej sentymentalna natura. „Księżna Izabela, wyzbywszy się aury rokokowej damy, stała się krzewicielką romantycznego patriotyzmu. Głównym impulsem owych przemian była trudna sytuacja Rzeczypospolitej i realna groźba jej upadku w wyniku kolejnych rozbiorów.” – wspomina w tekście kuratorskim Paulina Chełmecka z Muzeum Narodowego w Krakowie.
Jej wnuk Władysław Czartoryski, sławny bibliofil, reprezentował zgoła inne podejście do kolekcjonerstwa. Gromadził rozmaite obiekty zarówno w dziedzinie literatury światowej, malarstwa, rzeźby, jak i rzemiosła. Zakupów dokonywał na aukcjach kolekcjonerskich głównie w największych europejskich ośrodkach, takich jak Paryż, Rzym czy Londyn, a także na Bliskim Wschodzie – w Stambule i Kairze. „Gromadzone przez niego jeszcze w okresie warszawskim dzieła literatury światowej, szczęśliwie ocalałe z wielu zawieruch późniejszych czasów, stały się podwaliną późniejszych zbiorów Biblioteki Książąt Czartoryskich.” – pisze Chełmecka.
Po wielu przeprowadzkach związanych z historycznymi zawieruchami, unikalna kolekcja Czartoryskich znalazła swoje miejsce w Krakowie, gdzie w 1880 roku powstało Muzeum Książąt Czartoryskich. Już wkrótce będziemy mieli okazję zapoznać się z wyjątkowymi eksponatami pochodzącymi ze zbiorów rodu również w stolicy, gdzie w Galerii Kordegarda organizowana jest wystawa „Czartoryscy. Historia kolekcji.” Na warszawskiej wystawie zaprezentowanych zostanie ponad 40 eksponatów, w tym portrety członków arystokratycznej rodziny, włoskie malarstwo, grafiki czy oryginalne listy Norwida.
Myślą przewodnią ekspozycji jest ukazanie ewolucji tej niezwykłej kolekcji na przestrzeni lat – w czasach łaskawych i tych trudnych. Różnorodność zbiorów, która niewątpliwie stanowi jedną z największych zalet kolekcji, wynika z rozmaitych zainteresowań i pomysłów kolekcjonerskich trzech najważniejszych postaci, które ją tworzyły: Izabeli Czartoryskiej, jej męża Adama Kazimierza Czartoryskiego oraz Władysława Czartoryskiego.
Wystawa w Galerii Kordegarda zainaugurowana wernisażem, który odbędzie się 7 grudnia, potrwa do 14 stycznia 2018 roku. (PAP Life)
autor: Iwona Oszmaniec
edytor: Zbigniew Krzyżanowski
iwo/ zig/
