Zbadano „DNA” prawie 350 tysięcy gwiazd w poszukiwaniu rodzeństwa Słońca
Katalog „gwiezdnego DNA” - chemicznych profili 350 tysięcy gwiazd w Drodze Mlecznej - opracowali astronomowie z Europy i Australii. Ma to pomóc w poszukiwaniu bliźniaczek naszego Słońca, które oddzieliły się po powstaniu razem z nim w jednej gromadzie gwiazd - informują Australian National University w Canberrze oraz University of Sydney.
Wyniki pochodzą z pierwszej dużej publikacji danych z przeglądu GALactic Archaeology with HERMES (GALAH) dotyczącego galaktycznej archeologii. Projekt ten został uruchomiony kilka lat temu, aby lepiej zrozumieć formowanie się i ewolucję Drogi Mlecznej. Korzysta ze spektrografu HERMES na 3,9-metrowym Teleskopie Anglo-Australijskim w Obserwatorium Siding Spring. Obserwacje prowadzono przez 280 nocy.
Profesor Martin Asplund z Australian National University w Canberrze tłumaczy, że gdy przegląd GALAH zostanie zakończony, będzie można ustalić pierwotne gromady gwiazd w Drodze Mlecznej, w tym gromadę, w której narodziło się Słońce i jego rodzeństwo. Każda gwiazda w gromadzie, w której narodziło się Słońce, powinna mieć taki sam skład chemiczny. Gromada ta została szybko rozerwana przez Drogę Mleczną i rozproszona po niebie.
Naukowcy wytrenowali komputerowy algorytm o nazwie The Cannon do rozpoznawania wzorców w widmach gwiazd, które dokładnie przeanalizowano. Następnie algorytm The Cannon został użyty do ustalenia składu chemicznego dla 350 tysięcy gwiazd. W ten sposób określano ilości kilkunastu pierwiastków występujących w danej gwieździe (np. tlenu, aluminium, żelaza), co można określić jako „DNA gwiazd”.
Nazwa programu komputerowego - The Cannon - nawiązuje do Annie Jump Cannon, amerykańskiej astronom, która klasyfikowała widma gwiazd. W jej czasach sklasyfikowanie 350 tysięcy gwiazd zajęło wiele lat, obecnie algorytm komputerowy robi to w niecały dzień.
Wyniki badań zostaną opublikowane w renomowanych czasopismach naukowych „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society” i „Astronomy & Astrophysics”. Dane z przeglądu GALAH bardzo dobrze uzupełniają się z danymi zbieranymi przez misję kosmiczną Gaia, która również szykuje wkrótce publikację. Dzięki prędkościom radialnym ustalonym z widm z przeglądu GALAH oraz pozycjom i odległościom do gwiazd ustalonym przez project Gaia, będzie można dodatkowo poznać ruchy gwiazd w galaktyce.
„Po raz pierwszy będziemy mogli dokładnie zrozumieć historię naszej galaktyki” podsumowuje dr Sanjib Sharma z University of Sydney. (PAP)
cza/ zan/
