Kwesta na odnowę zabytkowego cmentarza w Lublinie
Kilkudziesięciu kwestarzy zbierało w niedzielę przed południem pieniądze na odnowę zabytkowych nagrobków na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie. To jedna z najstarszych nekropolii w Polsce, ma wielowyznaniowy i wielonarodowy charakter.
Wśród kwestujących są znani społecznicy, samorządowcy, politycy, sportowcy, a także studenci i uczniowie lubelskich szkół. Zbiórka rozpoczęła się w piątek, potrwa do poniedziałku.
Radny miejski Zbigniew Jurkowski powiedział PAP, że zbiera pieniądze codziennie. „Zebrałem już 2,5 tys. zł, będę dziś zbierał do wieczora i w poniedziałek też. Od pięciu lat uczestniczę w kwestach, zwykle zbieram ponad 10 tys. zł. To dla mnie wielkie święto, spotkanie z ludźmi, którzy tu przyjeżdżają nie tylko z całego Lublina, ale też z kraju i zagranicy, bo każdego ciągnie do swoich korzeni” – powiedział Jurkowski.
Niedaleko bramy głównej cmentarza zbierała pieniądze była lekkoatletka, wielokrotna reprezentantka Polski, olimpijka, Małgorzata Dunecka. „To miejsce o niezwykłej atmosferze, znajduję tu wyciszenie i spokój. Dużo nagrobków jest zniszczonych, trzeba je ocalić, dlatego co roku uczestniczę w kweście” – powiedziała Dunecka.
Po raz pierwszy przyszła zbierać pieniądze uczennica Gimnazjum nr 15 w Lublinie Anna Burlita. „Przyszłam z mamą, myślę, że w następnych latach też będę kwestować. Na tym cmentarzu można dowiedzieć się bardzo dużo o historii Lublina, która jest bardzo ciekawa. Trzeba, żeby następne pokolenia mogły ją tu poznawać” – powiedziała.
Niektórzy przychodzą z całą garścią monet
Poseł Jacek Czerniak kwestuje na lubelskim cmentarzu od 11 lat. „Mam tu swoje stałe miejsce, przy wejściu od ul. Białej, gdzie jestem co roku. Ludzie chętnie wrzucają pieniądze, są tacy, którzy mają przygotowaną całą garść monet, żeby każdemu kwestarzowi coś wrzucić do puszki. Cieszy mnie, gdy widzę odnowione nagrobki, czas spędzony na zbiórce pieniędzy nie idzie na marne” – powiedział Czerniak.
Zbiórka na lubelskim cmentarzu prowadzona jest po raz 29. W ubiegłym roku zebrano ponad 88 tys. zł. Wyremontowano dzięki temu 9 nagrobków, m.in. zasłużonego lekarza i działacza społecznego Kazimierza Jaczewskiego. Pieniądze z tegorocznej zbiórki mają być przeznaczone na wyremontowanie kolejnych ośmiu nagrobków kamiennych oraz trzech żeliwnych z pierwszej połowy XIX wieku – zapowiedział przewodnicy Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Lublina Stanisław Santarek.
Dotychczas odnowiono łącznie ponad 250 zabytkowych nagrobków, a w najstarszej części cmentarza jest ich ponad tysiąc.
Najstarszy nagrobek z 1811 r.
Cmentarz przy ul. Lipowej ma wielonarodowy i wielowyznaniowy charakter. Założony został w końcu XVIII w., poza ówczesnymi granicami Lublina. W wyniku rozbudowy miasta znalazł się w pobliżu centrum. Pochowani są tu katolicy, prawosławni i ewangelicy. Najstarsze nagrobki, członków loży wolnomularskiej, pochodzą z 1811 r.
Na cmentarzu spoczywają m.in. poeta Józef Czechowicz, kaznodzieja ks. Piotr Ściegienny, bibliofil Hieronim Łopaciński. Pochowani są tu żołnierze polscy, niemieccy, ukraińscy, austriaccy, rosyjscy. W części katolickiej znajduje się mogiła powstańców styczniowych, a w części prawosławnej - żołnierzy armii Ukraińskiej Republiki Ludowej atamana Semena Petlury, którzy w 1920 r. byli sojusznikami Polski w walkach z bolszewikami.
Dzięki projektowi, współfinansowanemu ze środków unijnych, na prawosławnej części cmentarza odrestaurowano ponad 350 nagrobków. Remont pochłonął ponad 8 mln zł. Odnowiono też kaplicę cmentarną z początku XX w., zabytkową bramę wejściową i ogrodzenie cmentarza.
Są tu groby carskich urzędników i funkcjonariuszy przybyłych do Lublina w czasie zaborów oraz prawosławnych mieszkańców miasta. Spoczywa tu główny lekarz lubelskiego szpitala Nikołaj Mstisławskij, zmarły w 1851 r.; gubernator lubelski gen. Michaił Bućkowskoj, zmarły w 1876 r.; historyk i archiwista Jan Riabinin, zmarły w 1942 r. oraz jego syn, przyrodnik, wykładowca na UMCS i KUL, prof. Sergiusz Riabinin, zmarły w 1997 r.
Wcześniejsze starania zmierzające do ratowania nagrobków na cmentarzu prawosławnym przez zbieranie datków podczas Dnia Wszystkich Świętych doprowadziły do restauracji tylko kilku, w tym zwieńczonego aniołem pomnika generał-majora Iwana Surkowa, naczelnika lubelskiej policji z końca XIX w. (PAP)
kop/ agz/
