Hiszpania
Flaga
Godło Królestwo Hiszpanii
Reino de España
obszar: 504 782 km2
ludność: 45 980 927 (II 2017)
stolica: Madryt
ludność: 3 165 235 (2014)
Język urzędowy: hiszpański
Święto narodowe: 12 X - rocznica odkrycia Ameryki przez Kolumba (1492)
Jednostka monetarna: 1 euro (EUR) = 100 eurocentów
Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, UE, NATO, IMF(MFW), OECD, WTO, WHO
Polska
Albania
Andora
Austria
Belgia
Białoruś
Bośnia i Hercegowina
Bułgaria
Chorwacja
Czarnogóra
Czechy
Dania
Estonia
Finlandia
Francja
Gibraltar
Grecja
Guernsey
Hiszpania
Holandia
Irlandia
Irlandia Północna
Islandia
Jersey
Kosowo
Liechtenstein
Litwa
Luksemburg
Łotwa
Macedonia
Malta
Mołdawia
Monako
Niemcy
Norwegia
Portugalia
Rosja
Rumunia
San Marino
Serbia
Słowacja
Słowenia
Szwajcaria
Szwecja
Ukraina
Watykan
Węgry
Wielka Brytania
Włochy
Wyspa Man
Wyspy Owcze
Pozostałe kontynenty
Ustrój
Monarchia parlamentarna. Głową państwa jest król.
Zgodnie z konstytucją z 29 XII 1978 r. władza ustawodawcza należy do 2-izbowego parlamentu - Kortezów, składającego się z Kongresu Deputowanych i Senatu. Kongres liczy 350 deputowanych wyłanianych w głosowaniu powszechnym na 4 lata. W skład Senatu wchodzi 208 senatorów wybieranych również na kadencję 4-letnią oraz 58 desygnowanych przez parlamenty regionalne.
Władzę wykonawczą sprawuje rząd, na którego czele stoi premier. Rząd jest odpowiedzialny przed parlamentem.
Od 1979 r. zostało utworzonych 17 wspólnot autonomicznych, które posiadają własne parlamenty i rządy; ponadto pod względem administracyjnym kraj podzielony jest na 50 prowincji.
król - FILIP VI /FELIPE VI / /od 19 VI 2014/
poprzedni król - JUAN CARLOS I /JAN KAROL I/ /22 XI 1975 - 19 VI 2014/
utworzony 6 VI 2018 r., stan po zmianach z 13 VI 2018 r.
premier - Pedro SÁNCHEZ PÉREZ-CASTEJÓN /PSOE/ /od 2 VI 2018/
wicepremier oraz min. p/u premiera ds. kontaktów z parlamentem i równouprawnienia - María del Carmen CALVO POYATO /kob./
ministrowie:
spraw zagranicznych, ds. Unii Europejskiej i współpracy - Josep BORRELL FONTELLES
spraw wewnętrznych - Fernando GRANDE-MARLASKA GÓMEZ
obrony - Margarita ROBLES FERNÁNDEZ /kob./
finansów - María Jesús MONTERO CUADRADO /kob./
sprawiedliwości - María Dolores DELGADO GARCÍA /kob./
ds. rozwoju - José Luis ÁBALOS MECO
oświaty i kształcenia zawodowego oraz rzecznik rządu - María Isabel CELAÁ DIÉGUEZ /kob./
zatrudnienia, ds. migracji i ubezpieczeń społecznych - Magdalena VALERIO CORDERO /kob./
przemysłu, handlu i turystyki - María Reyes MAROTO ILLERA /kob./
rolnictwa, rybołówstwa i gospodarki żywnościowej - Luis PLANAS PUCHADES
ds. polityki terytorialnej i administracji publicznej - Meritxell BATET LAMANA /kob./
ds. ekologii - Teresa RIBERA RODRÍGUEZ /kob./
kultury i sportu - José GUIRAO CABRERA
gospodarki i ds. przedsiębiorczości - Nadia María CALVINO SANTAMARÍA /kob./
zdrowia i opieki społecznej - Carmen MONTÓN GIMÉNEZ /kob./
nauki, innowacyjności i ds. uniwersytetów - Pedro Francisco DUQUE DUQUE
*
poprzedni premier - Mariano RAJOY BREY /PP/ /22 XII 2011 - 1 VI 2018/
Parlament Kortezy /Las Cortes Generales/ Kongres Deputowanych /Congreso de los Diputados/przewodnicząca - Ana María PASTOR JULIÁN /kob./ /PP/
Podział mandatów po wyborach z 26 czerwca 2016 r.: PP 137, PSOE 85, UP 71, C's 32, ERC-CAT Sí 9, CDC 8, PNV 5, CC 1, inne 2. Razem 350.
Senat /Senado/
przewodniczący - Pío GARCÍA-ESCUDERO MÁRQUEZ /PP/
Podział mandatów po wyborach z 26 czerwca 2016 r.: PP 151, PSOE 63, UP 23, ERC-CAT Sí 12, PNV 6, CDC 4, C's 3, CC 2, inne 2. Razem 266.
Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza /Partido Socialista Obrero Espanol - PSOE/ - utworzona 30 kwietnia 1978 r . w wyniku zjednoczenia Hiszpańskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej /zał. 1879/ z Ludową Partią Socjalistyczną /zał. 1957/; 27 października 1991 r. w jej skład weszła Partia Pracujących Hiszpanii - Jedność Komunistyczna /Partido de los Trabajadores de Espańa - Unidad Comunista - PTE-UC, zał. 1987/; przewodn.: Cristina NARBONA /kob./; sekr. gen.: Pedro SÁNCHEZ PÉREZ-CASTEJÓN.
Możemy /Podemos/ - partia lewicowa, utworzona 16 stycznia 2014 r.; sekr. gen.: Pablo IGLESIAS TURRIÓN.
Obywatele /Ciudadanos - C's/ - partia liberalna, utworzona 7 czerwca 2005 r.; przewodn.: Albert RIVERA; sekr. gen.: Matias ALONSO RUIZ.
Republikańska Lewica Katalonii /Esquerra Republicana de Catalunya - ERC/- partia utworzona w 1931 r.; przewodn.: Oriol JUNQUERAS; sekr. gen.: Marta ROVIRA /kob./.
Demokratyczna Konwergencja Katalonii /Convergencia Democrática de Catalunya - CDC/ - utworzona 17 listopada 1974 r.; przewodn.: Artur MAS i GAVARRÓ.
Baskijska Partia Nacjonalistyczna /Partido Nacionalista Vasco - PNV/ - utworzona w 1895 r.; przewodn.: Andoni ORTUZAR.
Demokracja i Wolność /Democracia i Libertat - DiL/ - sojusz wyborczy, utworzony 6 listopada 2015 r.; rzecznik: Francesc HOMS MOLIST.
Amaiur - lewicowa partia baskijska, utworzona 27 września 2011 r .; przywódca: Xabier Mikel ERREKONDO.
Związek Postęp i Demokracja /Unión Progreso y Democracia - UPyD/ - partia utworzona we wrześniu 2007 r.; rzecznik: Gorka MANEIRO.
Partia Akcji Socjalistycznej /Partido de Acción Socialista - PASOC/ - utworzona w 1879 r.; obecną nazwę nosi od 1982r.; poprzednio działała jako Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza /Historyczna/, a następnie Partia Socjalistyczna; przewodn.: Andrés CUEVAS GONZALEZ; sekr. gen.: Luis Aurelio SÁNCHEZ SUÁREZ.
Komunistyczna Partia Hiszpanii /Partido Comunista de Espana - PCE/ - utworzona 7-14 listopada 1921 r. w wyniku połączenia Hiszpańskiej Partii Komunistycznej /zał. 15 IV 1920/ z Hiszpańską Robotniczą Partią Komunistyczną; w l. 1923-34 oraz 1939-V 1977 działała nielegalnie; 14 I 1989 r. zjednoczyła się z PCPE; sekr. gen.: José Luis CENTELLA.
Demokratyczna Partia Nowej Lewicy /Partido Democrático de la Nueva Izquierda - PDNI/ - utworzona w 1996 r.
Galicyjski Blok Nacjonalistyczny /Bloque Nationalista Galego - BNG/ - utworzony w 1982 r.; przewodn. Rady Narodowej: Xavier VENCE.
Eusko Alkartasuna /EA/ - partia nacjonalistyczna, utworzona we wrześniu 1986r . przez b. członków Baskijskiej Partii Nacjonalistycznej; przewodn.: Pello URIZAR.
Zjednoczona Socjalistyczna Partia Katalonii /Partit Socialista Unificat de Catalunya - PSUC/ - utworzona w lipcu 1936 r.; do maja 1977 r. działała nielegalnie.
*
Zjednoczeni Możemy /Unidos Podemos - UP/ - lewicowy sojusz wyborczy, utworzony 9 maja 2016 r. przez partię Podemos, Zjednoczoną Lewicę i mniejsze partie lewicowe; przywódca: Pablo IGLESIAS TURRIÓN.
Zjednoczona Lewica /Izquierda Unida - IU/ - lewicowa koalicja wyborcza utworzona 29 kwietnia 1986 r.; w jej skład weszło 7 partii lewicowych, obecnie główną rolę odgrywa Komunistyczna Partia Hiszpanii /PCE/; koordynator: Alberto GARZÓN.
Koalicja Kanaryjska /Coalición Canaria - CC/ - koalicja kilku partii Wysp Kanaryjskich; przywódca: Claudina MORALES /kob./.
Republikańska Lewica Katalonii - Katalonia Tak /Esquerra Republicana de Catalunya–Catalunya Sí - ERC–CAT Sí/ - sojusz Republikańskiej Lewicy Katalonii, ugrupowania Catalonia Si i niezależnych; przywódca: Gabriel RUFIÁN.
Związki zawodowe
Związkowa Konfederacja Komisji Robotniczych /Confederación Sindical de Comisiones Obreras - CC.OO/ - zrzesza tzw. Komisje Robotnicze, które powstały w latach panowania frankizmu jako nielegalne organizacje związkowe; od 28 IV 1977 r. działają legalnie; liczy ok. 1 139 590 członków; sekr. gen.: Ignacio FERNANDEZ TOXO.
Powszechne Zrzeszenie Pracowników Hiszpanii /Unión General de Trabajadores de Espana - UGT/ - założone w 1932 r.; działa legalnie od 28 IV 1977 r.; afiliowane przy MKWZZ; zbliżone do PSOE; liczy ok. 1 057 700 członków; sekr. gen.: Pepe ÁLVAREZ.
Robotnicza Unia Związkowa /Unión Sindical Obrera - USO/ - założona w 1960 r.; od 28 IV 1977 r. działa legalnie; liczy 60 000 członków; sekr. gen.: Julio SALAZAR MORENO.
ABC - niezależny, monarchistyczny, katolicki, poranny; najbardziej znana gazeta hiszpańska na świecie, Madryt, zał. 1 I 1903; ukazuje się 6 razy w tygodniu /z wyj. poniedziałku/.
Actualidad Económica - gospodarczy, Madryt, zał. 1958.
Avui - poranny w jęz. katalońskim, Barcelona, zał. 23 IV 1976.
Cinco Días - biznesowo-finansowy, poranny, Madryt, zał. 1 III 1978.
ECO, Horas - dziennik, Barcelona, zał. 1996.
Expansión - gospodarczy, Madryt, zał. 27 V 1986.
La Gaceta de los Negocios - gospodarczo-finansowy, Madryt, zał. 1989.
Marca Deportivo - poranny, o tematyce sportowej, Madryt, zał. 21 XII 1938; do 25 XI 1942 ukazywał się jako tygodnik w San Sebastian.
El Mundo /del Siglo Veintiuno/ - Madryt, zał. 23 X 1989.
El Mundo Deportivo - sportowy, poranny, Barcelona, zał. 1906, do 1929 tygodnik.
El País - niezależny, poranny, Madryt, zał. 4 V 1976.
El Periódico del Catalunya - ogólnoinformacyjny, Barcelona, zał. 26 X 1978.
La Razón - Madryt, zał. 1998, posiada lokalne oddziały w Barcelonie, Murcji, Sewilli, Walencji i Valladolid.
La Vanguardia - poranny, Barcelona, zał. 1 II 1881.
Cambio 16 - tygodnik niezależny, Madryt, zał. 1 IX 1972.
Diez Minutos - tygodnik, Madryt, zał. 1 IX 1951.
Ecclesia - tygodnik katolicki, Madryt, zał. 1943.
El Economista - tygodnik finansowo-ekonomiczny, Madryt, zał. 1886.
Hola - tygodnik ilustrowany, Madryt, zał. 1944.
Interviú - tygodnik, Madryt, zał. 1976.
Pronto - tygodnik ogólnoinformacyjny, Barcelona, zał. 1972.
Semana - ilustrowany tygodnik ogólnoinformacyjny, Madryt, zał. 1946.
El Socialista - organ PSOE, dwutygodnik, Madryt, zał. 1886.
Agencia Editorial Falange Espanola - Agencia EFE - zał. 1938 w Burgos; od 1939 w Madrycie; spółka akcyjna.
Colpisa - Madryt, zał. 1972.
Europa Press - Madryt, zał. 1953.
- Ceuta
- Melilla
- Wyspy Kanaryjskie
