Ponadstuletnie narty w muzeum w Cieklinie
Narty, niektóre sprzed stu lat, wiązania, kijki i buty znalazły się m.in. na wystawie w Muzeum Narciarstwa im. Stanisława Barabasza w Cieklinie koło Jasła (Podkarpackie). Ekspozycja jest jedną z największych w kraju kolekcji sprzętu narciarskiego.
"Zgromadzone eksponaty pozwalają zobaczyć, jak przez ponad 130 lat zmieniało się narciarstwo w Polsce" - powiedział PAP opiekun placówki Wiesław Czechowicz.
Zwrócił uwagę, że "na jednej z najstarszych nart widnieje odręcznie wykonany napis +1917 r.+". "Z kolei inna została w całości wycięta z bukowej deski. Ma prymitywne wiązanie ze szczękami metalowymi, rzemieniem napalcowym i okólnym zapinanym na proste sprzączki. Na tym ślizgu widnieje napis +Rok 1925. Iwonicz+" - mówił Czechowicz.
W muzeum są też książki, m.in. "Podręcznik narciarski" Aleksandra Bobkowskiego z 1918 r. i "Regulamin zawodów narciarskich" wydany w 1927 r. Muzeum posiada też ponad 500 zdjęć oraz kilkaset listów dokumentujących dzieje polskiego narciarstwa w latach 40. XX wieku.
"Są to niezwykle cenne archiwalia. Gromadził je Tadeusz Wowkonowicz. Był on polskim narciarzem, wielokrotnym medalistą mistrzostw Polski w latach 1934-1939. Po wojnie zamieszkał w Chamonix we Francji" - przypomniał Czechowicz.
Muzeum w Cieklinie powstało 11 lat temu dzięki zabiegom gminy Dębowiec, kolekcjonerów oraz mieszkańcom Cieklina.
Patronem został dyrektor szkoły kreślarskiej w Krakowie Stanisław Barabasz, który w 1888 r. w Cieklinie, korzystając z pomocy dworskiego kołodzieja, wykonał pierwsze narty w Polsce. W grudniu 1888 r. Barabasz na polowaniu w Cieklinie wykorzystał parę specjalnie wykonanych nart.
"Dzięki nim poruszał się po zasypanej śniegiem okolicy. Pierwowzorem ich mogły być tzw. +łyże+ syberyjskie lub narty konstrukcji norweskiej. Prawdopodobnie było to pierwsze udokumentowane użycie nart na ziemiach polskich" – zauważył opiekun muzeum.
Kolebką narciarstwa jest Skandynawia. Tam w szwedzkiej prowincji Angermanland odnaleziono pierwsze narty, pochodzące sprzed 3500 lat. Miały 111 cm długości i 10 cm szerokości. Nie były to narty służące do zjazdów, lecz zabezpieczały przed zapadaniem się w śnieg.
W dawnej Polsce obok nart ślizgowych używano również nart błotnych i karpli czyli deszczułek o długości ok. 40 cm. Były one szeroko stosowane na Polesiu, Białorusi i Wileńszczyźnie. Ludowe narciarstwo zanikło w Rzeczpospolitej w XVIII w. Pod koniec XIX w. rozwijający się ruch sportowo-turystyczny doprowadził do odrodzenia się dawnych tradycji.(PAP)
Autor: Alfred Kyc
kyc/ dki/
