UE za całkowitym zakazem importu gazu z Rosji. Minister energii: historyczna decyzja [WIDEO]
Ministrowie energii państw UE uzgodnili w poniedziałek stanowisko w sprawie wprowadzenia całkowitego zakazu importu gazu z Rosji od 1 stycznia 2028 r. Przeciwne były dwa kraje: Słowacja i Węgry. Chodzi zarówno o gaz skroplony, jak i ten dostarczany gazociągami.
- Musimy pozbyć się tej zależności najszybciej, jak to możliwe - powiedział dziennikarzom komisarz ds. energii Dan Joergensen, który wziął udział w posiedzeniu ministrów energii państw UE w Luksemburgu. - Kiedy wybuchła wojna, 45 proc. naszego gazu pochodziło z Rosji. Udało nam się już znacząco obniżyć ten poziom. Dzisiaj mamy 13 proc., prawdopodobnie nawet trochę mniej, ale to nadal zdecydowanie za dużo i musimy się tego całkowicie pozbyć - zaznaczył.
Jak dodał Joergensen, jest oczywiste, że oba kraje, które są przeciwne rozporządzeniu, nie sprzeciwiają się jego szczegółowym zapisom, lecz takiemu „planowi co do zasady”. Jak powiedział, zgadza się ze stanowiskiem „pewnych krajów”, które mówią o tym, że całkowite odejście od rosyjskiego gazu jest dla nich problemem. Przypomniał jednak, że w odróżnieniu od sankcji, przyjmowanych jednomyślnie przez państwa UE, rozporządzenie wymaga większości 15 państw stanowiących 65 proc. ludności Unii.
Pytany o to, czy Słowacja mogłaby uzyskać rekompensatę finansową w związku z wygaszeniem importu rosyjskiego gazu, odpowiedział, że Komisja Europejska nie przewiduje dużych programów finansowych. - Ale pomożemy zdywersyfikować źródła dostaw, tak aby żaden kraj nie miał problemów z ich bezpieczeństwem - zaznaczył.
Rosyjski LNG w Europie nadal kupują Belgia, Holandia, Francja, Hiszpania i Portugalia. Z kolei gazociągami gaz sprowadzają Grecja, Węgry i Słowacja.
Minister energii: historyczna decyzja Unii
Minister energii Miłosz Motyka, który reprezentował Polskę na posiedzeniu w Luksemburgu, powiedział dziennikarzom, że decyzja jest momentem historycznym dla UE, a także ogromnym sukcesem Polski.
Minister zaznaczył, że Rosja od lat używała surowców nie do współpracy, lecz do szantażu czy wręcz do terroru energetycznego, zmniejszając dostawy albo dyktując ceny po to, żeby zagrozić bezpieczeństwu energetycznemu Unii, także Ukrainy.
Motyka, pytany o to, czy do wygaszenia importu nie dojdzie jednak za późno, bo blisko sześć lat po inwazji na pełną skalę Rosji na Ukrainę, odparł, że „chcielibyśmy, aby to było szybciej, ale robimy tyle, ile jest możliwe”. - To tyle, ile jest możliwe, dzisiaj zrobiliśmy. Jest to najsilniejsze uderzenie w finansowanie wojennej machiny Putina i w jego sektor energetyczny - powiedział.
- Innego porozumienia nie bylibyśmy w stanie wynegocjować, nie bylibyśmy w stanie wypracować - dodał Motyka.
Komentując sprzeciw Słowacji i Węgier, minister podkreślił, że otrzymają one konkretne wsparcie. - Będziemy je wspierać w zakresie dostaw gazu (...), wspólnie - bo na tym polega ta europejska solidarność - pracować nad mechanizmami, które zrekompensują im te dostawy - podkreślił.
Motyka zastrzegł jednocześnie, że przyjęcie rozporządzenia wprowadzającego zakaz importu rosyjskiego gazu nie jest działaniem, które „radykalnie zagrozi bezpieczeństwu energetycznemu, czy to Słowacji, czy to Węgier”. - Rozmawiamy także bilateralnie z Republiką Słowacji. Jesteśmy tutaj gotowi do wsparcia - zaznaczył.
Zakaz importu rosyjskiego gazu - założenia projektu
Projekt rozporządzenia przewiduje wprowadzenie zakazu importu rosyjskiego gazu od 1 stycznia 2028 r. Pewne obostrzenia mają zacząć obowiązywać wcześniej.
Od 1 stycznia 2026 r. zakazany zostanie import gazu realizowanego na podstawie nowych umów, zawartych po 17 czerwca 2025 r. Z kolei import w ramach kontraktów krótkoterminowych zostanie wstrzymany do 17 czerwca 2026 r.
Natomiast kraje niemające dostępu do morza - takie, jak Słowacja i Węgry - będą mogły sprowadzać surowiec transportowany gazociągami dłużej - do końca 2027 r.
Rozporządzenie zaproponowane w czerwcu daje większy margines czasu, jeśli chodzi o import rosyjskiego LNG w stosunku do propozycji 19. pakietu sankcyjnego z września - ten przewiduje zakaz sprowadzania gazu skroplonego z Rosji od 1 stycznia 2027 r. Jego przyjęcie jest spodziewane w tym tygodniu. Takie przekonanie wyraziła w poniedziałek szefowa dyplomacji UE Kaja Kallas, a także ministrowie kilku krajów członkowskich, w tym wiceszef polskiego MSZ Ignacy Niemczycki.
Oznaczałoby to, że zakaz sprowadzania LNG z Rosji od 1 stycznia 2027 r. zostanie przyjęty szybciej, niż rozporządzenie wprowadzające zakaz importu tego rosyjskiego surowca w postaci zarówno skroploej, jak i z gazociągów od 1 stycznia 2028 r. Ostateczny kształt rozporządzenia muszą bowiem jeszcze wynegocjować Parlament Europejski oraz prezydencja Danii w Radzie UE; potem dojdzie do finałowych głosowań w obu instytucjach.
W projekcie rozporządzeni zapisano, że w przypadku ropy naftowej, kraje UE nadal importujące ropę rosyjską, będą musiały przygotować plany dotyczące zróżnicowania dostaw, aby stopniowo wycofać cały pozostały import ropy z Rosji, który ma zostać wstrzymany także do końca 2027 r.
Z Luksemburga Magdalena Cedro (PAP)
mce/ mal/ ał/
