Zmarł Bogusław Nizieński - były sędzia Sądu Najwyższego, opozycjonista z lat PRL, żołnierz AK i NOW
Bogusław Nizieński, b. sędzia Sądu Najwyższego, pierwszy rzecznik interesu publicznego, opozycjonista z lat PRL oraz żołnierz Armii Krajowej i Narodowej Organizacji Wojskowej, zmarł 18 maja 2025 r. O jego śmierci poinformował b. szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Kasprzyk.
"Bardzo smutna wiadomość dotarła do nas na Monte Cassino. Na Wieczną Wartę odszedł sędzia Bogusław Nizieński, wielki Polak, który zawsze stał po stronie dobra przeciwko złu. Niepodległa Polska była jego największym marzeniem! Niech Bóg da Mu wieczne szczęście" - napisał Jan Kasprzyk na portalu X w niedzielne popołudnie.
Prezydent Duda o Bogusławie Nizieńskim
"Na Wieczną Wartę odszedł dziś Sędzia Bogusław Nizieński – wielki Polak, niezłomny patriota. Prawnik, społecznik, Żołnierz Armii Krajowej i członek antykomunistycznego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość", działacz NSZZ "Solidarność"" - napisał w niedzielę na portalu X prezydent Andrzej Duda.
Na Wieczną Wartę odszedł dziś Sędzia Bogusław Nizieński – wielki Polak, niezłomny patriota. Prawnik, społecznik, Żołnierz Armii Krajowej i członek antykomunistycznego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, działacz NSZZ „Solidarność”.
Był sędzią Sądu Najwyższego, Rzecznikiem… pic.twitter.com/8hNnGzUJA4— Andrzej Duda (@AndrzejDuda) May 18, 2025
Dodał, że zmarły był "sędzią Sądu Najwyższego, Rzecznikiem Interesu Publicznego, Kawalerem Orderu Orła Białego – najwyższego odznaczenia Rzeczypospolitej, które otrzymał za zasługi dla niepodległości i walkę o prawo do prawdy w życiu publicznym.
"Wierny swoim zasadom, wielki orędownik dekomunizacji, służył Polsce z odwagą, uczciwością i głębokim poczuciem odpowiedzialności. Pozostanie symbolem niezłomnej postawy i wzorem dla kolejnych pokoleń" - podkreślił prezydent.
Kim był Bogusław Nizieński?
Bogusław Nizieński urodził się w 2 marca 1928 w Wilnie. W trakcie II Wojny Światowej przyjął pseudonim "Sokół" i - jako łącznik komendanta - walczył w strukturach Armii Krajowej. Należał także do Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW). Po zakończeniu wojny podjął studia prawnicze i politologię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Przez siedem lat pozostawał urzędnikiem w Akademickim Związku Sportowym w Krakowie.
W 1957 r. rozpoczął aplikację sędziowską, lecz odmówił wstąpienia do PZPR, przez co nie orzekał w Krakowie, ale w Sądzie Powiatowym w Bochni, a następnie w Limanowej. Stamtąd został skierowany do pracy jako asesor. Po ponad dwóch latach asesury, otrzymał nominację sędziowską. To pozwoliło mu sądzić sprawy kryminalne w Sądzie Powiatowym w Krakowie, gdzie po kilku latach awansował na sędziego sądu wojewódzkiego.
W latach 1971–81 pracował na stanowisku wiceprzewodniczącego komisji zakładowej w departamencie nadzoru sądowego Ministerstwa Sprawiedliwości, gdzie wraz z Adamem Strzemboszem od lat 80. organizował struktury "Solidarności". W tym czasie orzekał również w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie, skąd następnie delegowany został do Sądu Najwyższego.
Nizieński po wprowadzeniu stanu wojennego odmówił złożenia deklaracji lojalności i odrzucił żądanie wystąpienia z "Solidarności" przez co został zawieszony, a następnie odwołany z funkcji w ministerstwie. W następstwie został przeniesiony do Wydziału Karno-Rewizyjnego Sądu Wojewódzkiego w Warszawie. W 1985 r. zrzekł się stanowiska sędziego i rozpoczął do pracę jako radca prawny w prywatnej firmie "Unikum", gdzie przepracował ponad 5 lat.
Został ponownie powołany na stanowisko sędziego, gdy przewodniczący komisji zakładowej "Solidarności" Adam Strzembosz objął stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Wezwał on sędziów, którzy zrzekli się wcześniej stanowisk do powrotu do pracy w ministerstwie.
Bogusław Nizieński w 1990 r. został powołany do Sądu Najwyższego i przewodniczył II Wydziałowi Izby Karnej, który przeprowadzał rehabilitację skazanych w stanie wojennym i później. W stan spoczynku przeszedł w 1998 r.
W 1991 r. został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 1998 r. prezydent Aleksander Kwaśniewski odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi na rzecz wymiaru sprawiedliwości.
16 października 1998 r. został powołany na stanowisko Rzecznika Interesu Publicznego ds. lustracji, którą objął 1 stycznia 1999 r. i pełnił ją przez 6 lat. Następnie przeszedł na emeryturę.
Od 21 lipca 2006 r. do 30 czerwca 2008 r. był członkiem Komisji Weryfikacyjnej WSI.
W 2008 r. sędzia Bogusław Nizieński „w uznaniu znamienitych zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności dla przemian demokratycznych i wolnej Polski, za działalność państwową i publiczną” z rąk prezydenta Lecha Kaczyńskiego został odznaczony Orderem Orła Białego.
30 marca 2016 r. został powołany przez marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego w skład Zespołu Ekspertów do Spraw problematyki Trybunału Konstytucyjnego, który otrzymał za zadanie podjęcie kwestii powodujących zaistniały w 2015 kryzys wokół TK.
W dniu swoich 90. urodzin, 2 marca 2018 r., Nizieński został uhonorowany przyznawaną przez Ministra Spraw Zagranicznych odznaką Bene Merito - w uznaniu zasług na rzecz działalności wzmacniającej pozycję Polski na arenie międzynarodowej.
Dwa miesiące później Instytut Pamięci Narodowej przyznał mu nagrodę "Kustosz Pamięci Narodowej" - za udział "w upamiętnieniu historii Narodu Polskiego w latach 1939–1989 oraz za działalność publiczną zbieżną z ustawowymi celami Instytutu Pamięci Narodowej".
W maju 2019 r. Nizieński otrzymał Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości - nadany przez prezydenta Andrzeja Dudę na wniosek szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jana Józefa Kasprzyka.
Bogusław Nizieński był twórcą tzw. "listy Nizieńskiego", będącej zestawieniem osób zarejestrowanych przez SB jako tajni współpracownicy, co do których nie zachowały się w archiwum IPN-u materiały operacyjne, stanowiące dowód w procesie lustracji przed sądem lustracyjnym.
Katarzyna Czarnecka (PAP)
ksc/ mhr/ ał/
