Andy Warhol to nie tylko puszka zupy. Odkryj go na nowo w Poznaniu [GALERIA]
To nie jest Andy Warhol bazujący na Marilyn Monroe i puszce zupy Campbell – przekazał podczas wernisażu wystawy „Andy Warhol. A Kind of Retrospective” jej kurator Wojtek Piotr Onak. Jak podkreślił w rozmowie z PAP Life, ta prezentacja w poznańskiej Pop Culture Gallery w Starym Browarze to opowieść o człowieku, a dopiero później o artyście. Ekspozycję można oglądać do 28 lutego 2026 r.
Na wystawie prezentowany jest wybór dzieł i materiałów z prywatnych i instytucjonalnych kolekcji. Na trzech kondygnacjach Pop Culture Gallery widzowie zobaczą m.in. oryginalne grafiki, polaroidy, filmy, szkice, archiwalne reklamy, zaprojektowane przez Warhola okładki płyt i magazynów „Interview”. Prace wideo na potrzeby ekspozycji w Poznaniu udostępnia Andy Warhol Museum w Pittsburghu. To rzadka okazja, żeby zobaczyć dzieła z kolekcji amerykańskiej instytucji.
Przechadzając się po kolejnych salach wystawy, szybko pojawia się refleksja i zasadne pytanie, czy Warhol był wizjonerem, czy przewidział czasy, w których każdy z nas będzie Warholem. Czy wręcz je stworzył? Wszak selfie, programy reality, media społecznościowe i to, co zamieszczamy na swoich profilach, korespondują z jego dewizą: „Sztuka jest tym, co jesz na śniadanie”.
- On był prekursorem pod każdym względem. Człowiekiem z ogromną wizją, wiarą w to, co robi, albo właśnie z brakiem wiary. Cały czas próbował czegoś nowego, próbował nowych mediów, był bardzo ciekawy życia. Jednak, przygotowując tę wystawę, wciąż zastanawiałem się, czy nie kierował nim strach, że już nic nowego nie zrobi, że nie będzie akceptowany. Dlatego rozpoczynamy tę wystawę od jego początków, by zrozumieć dlaczego ma w sobie ten lęk. Z punktu widzenia sztuki nie ma większego znaczenia, co nim kierowało, dlaczego to zrobił. Ważne, że to zrobił. Jednak z punktu widzenia nas, jako ludzi, ma to ogromne znaczenie, bowiem możemy się wiele z tego nauczyć. Przecież Warhol nie powstał od jednej puszki. To nie jest tak, że życie przychodzi i daje ci wszystko, stajesz się sławny. Ta wystawa ma pokazać ciężką pracę i progres – zauważył w rozmowie z PAP Life kurator wystawy, Wojtek Piotr Onak.
Toteż wystawę otwierają m.in. projekty tekstyliów, z których Warhol był mało znany, szkice do książek, ilustracje do książek dziecięcych i homoerotica, którą Warhol tworzył do szuflady czy nieprezentowane dotychczas publicznie w Polsce, m.in. litografia z portretem Grety Garbo z 1954 r. Zwiedzających wita czarno-biały, surowy portret artysty stworzony przez Richarda Avedona - tak odmienny od barwnej sztuki bohatera - i zapewnienie, że Warhola interesowały rzeczy „nudne”.
Dalej widzowie zanurzą się w twórczości artysty, w której korzystał z wielu różnorodnych technik - od malarstwa i sitodruku, którymi zasłynął - po filmy, fotografie, rysunki, projekty okładek, instalacje przestrzenne. W tej części wystawy centralnym elementem ekspozycji będą wielkoformatowe instalacje wideo z serii „Screen Tests” z lat 60., udostępnione przez Andy Warhol Museum w Pittsburghu – filmowe portrety Salvadora Dalego, modelki Nico i aktorki Edie Sedgwick – bywalców pracowni Warhola, tzw. Silver Factory.
W kolejnej części wystawy widzowie zobaczą wybór dzieł, w których Warhol przetwarzał tematy kultury popularnej - sławy, konsumpcji, pieniędzy. Kampanie dla domów mody, kolekcja kilkudziesięciu okładek winyli i ponad 50 okładek magazynów „Interview” zaprojektowanych przez Warhola, w tym premierowy numer kultowego tytułu, przypominają, że początki jego kariery związane są z reklamą i grafiką komercyjną.
- Warhol bardzo chciał być akceptowany. Wielokrotnie mówił „po co mi to, powinienem zostać przy puszkach”. Weźmy pod uwagę to, że był homoseksualistą, to było coś nieakceptowanego. To zbudowało go jako człowieka. On miał tę szansę, umiejętność, talent, żeby przerodzić swój ból w sztukę, w coś, co chcemy oglądać, choć za życia wiele jego prac trafiało do szuflady. Oczywiście na późniejszym etapie jako artysta z ugruntowaną pozycją, mógł pozwolić sobie na wiele innych elementów, chociażby filmy czy polaroidy, zdjęcia, które robił – wyjaśnia Onak.
Warhol miał niezwykłą umiejętność dostrzegania rzeczy banalnych, codziennych. To w jego wykonaniu sztuka wyszła poza sztywne ramy. To Warhol zauważył w swoich pracach, że jeśli bardzo długo będziemy się przyglądać czemuś dramatycznemu, makabrycznemu, w końcu przestanie to na nas robić wrażenie. Od początku lat 60. gromadził gazety, w których powtarzały się fotografie wypadków, katastrof lotniczych, egzekucji. Serią „Death and Disaster” chciał pokazać, że tragedie, ludzkie dramaty, powielane nad wyraz często powszednieją.
- Warhol tworzył świat, wymyślał, budował, obserwował. Był bardzo dobrym psychologiem, potrafił dokonywać głębokich analiz. Stąd ta wystawa. Chciałem pokazać Warhola jako człowieka, a dopiero potem artystę – dodał kurator. (PAP Life)
Autorka: Monika Dzwonnik
mdn/ag/ kgr/
