Irlandia wybiera prezydenta. W grze dwie kandydatki
W Irlandii trwa w piątek głosowanie w wyborach prezydenckich. Ponad 3,5 mln uprawnionych do głosowania wyborców wybiera między Catherine Connolly, popieraną przez partie lewicowe, w tym Sinn Fein, a Heather Humphreys, kandydatką centroprawicowej partii Fine Gael.
Irlandczycy od godz. 7 (8 czasu polskiego) wybierają prezydenta po raz 15. w historii kraju. Zwycięska kandydatka zostanie 10. prezydentem Irlandii od czasu ustanowienia tego urzędu w konstytucji z 1937 r. Przejmie ona stanowisko po Michaelu Higginsie, który zajmował je przez dwie siedmioletnie kadencje.
Jak zauważają irlandzkie media, zdobycie miejsca na liście kandydatów na urząd prezydenta nie należy do najłatwiejszych. Aby ubiegać się o prezydenturę, chętna osoba musi mieć co najmniej 35 lat i uzyskać poparcie co najmniej 20 członków parlamentu (Oireachtas) lub co najmniej czterech z 31 rad miejskich lub powiatowych.
Kandydatki na najwyższy urząd
W tym roku do wyborów dopuszczono troje kandydatów, najmniej od 1990 roku: lewicową kandydatkę niezależną Catherine Connolly, Heather Humphreys z centroprawicowej Fine Gael i Jima Gavina - nominowanego przez centrową partię Fianna Fail, do której należy obecny premier Micheal Martin. Gavin wycofał się jednak z wyborczego wyścigu 5 października, gdy dziennik „Irish Times” ujawnił, że od 2009 roku jest winien 3300 euro osobie, która wynajmowała od niego mieszkanie. Lokatorem tym był zastępca redaktora naczelnego tabloidu „The Sunday World”.
W piątkowych wyborach o prezydenturę powalczą więc Connolly i Humphreys, kandydatka Fianna Fail. Ugrupowanie to rządzi od 2011 roku, ale jego kandydat nigdy dotąd nie sprawował urzędu głowy państwa.
Według ostatnich sondaży ośrodka Ireland Thinks dla dziennika „Irish Independent” Connolly ma znaczną przewagę nad rywalką. Poparcie dla niej wyniosło 40 proc., a dla Humphreys – 25 proc. Mimo wycofania kandydatury Gavin mógłby liczyć na 7 proc. Odsetek osób niezdecydowanych lub deklarujących, że nie wezmą udziału w wyborach, wyniósł 28 proc. Margines błędu w sondażu to 3 proc.
Liczenie głosów nie rozpocznie się od razu po zamknięciu komisji wyborczych o godz. 22 (23 czasu polskiego) - nastąpi to dopiero w sobotę rano. Po południu tego dnia powinno być znane nazwisko nowej prezydentki Irlandii. Nie będzie to pierwsza kobieta na tym stanowisku - w 1990 r. wybory prezydenckie wygrała Mary Robinson, a siedem lat później - Mary McAleese.
Funkcja reprezentacyjna prezydenta
Prezydent Irlandii pełni funkcję reprezentacyjną, a jego uprawnienia są mocno ograniczone. Reprezentuje on kraj za granicą i jest obecny na najważniejszych wydarzeniach państwowych. Nie odgrywa żadnej roli w formowaniu rządu i nie ma inicjatywy ustawodawczej. Podpisuje ustawy, ale nie przysługuje mu prawo weta. Wygłasza orędzie do narodu z okazji Bożego Narodzenia oraz w Dzień Świętego Patryka (17 marca), a także przyjmuje dygnitarzy w swojej oficjalnej rezydencji, Aras an Uachtarain, w Dublinie. Prezydent Irlandii sprawuje urząd przez siedem lat, maksymalnie przez dwie kadencje.
Prawo do głosowania w wyborach prezydenckich przysługuje wyłącznie pełnoletnim obywatelom Irlandii, którzy na stałe mieszkają w kraju. Oznacza to, że osoby mieszkające za granicą lub w Irlandii Północnej nie mogą oddać Wyjątek stanowi personel sił zbrojnych i służby dyplomatycznej poza granicami kraju.
Media spodziewają się, że frekwencja w wyborach prezydenckich będzie niska. W poprzednim głosowaniu w 2018 roku wyniosła 43,9 proc.
Z Dublina Marta Zabłocka (PAP)
mzb/ akl/ know/
