Australia
Flaga
Godło Związek Australijski
Commonwealth of Australia
obszar: 7 692 024 km2
ludność: 25 037 000 (2018)
stolica: Canberra
ludność: 403 468 (2016)
Język urzędowy: angielski
Święto narodowe: 26 I - Dzień Australii (Australia Day); upamiętnia założenie w 1788 r. przez kapitana Arthura Phillipa (późniejszego gubernatora Australii) pierwszej stałej osady – kolonii karnej przy Port Jackson (dzisiejsze Sydney).
Jednostka monetarna: 1 dolar australijski (AUD) = 100 centów
Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, APEC, ANZUS, IMF(MFW), OECD, WTO, WHO
Australia
Fidżi
Guam
Kiribati
Mariany Północne
Mikronezja
Nauru
Niue
Norfolk
Nowa Kaledonia
Nowa Zelandia
Palau
Papua Nowa Gwinea
Pitcairn
Polinezja Francuska
Samoa
Samoa Amerykańskie
Tokelau
Tonga
Tuvalu
Vanuatu
Wallis i Futuna
Wyspa Bożego Narodzenia
Wyspy Cooka
Wyspy Kokosowe
Wyspy Marshalla
Wyspy Salomona
Pozostałe kontynenty
Ustrój
Państwo związkowe, członek brytyjskiej Wspólnoty Narodów, uznające monarchę brytyjskiego za głowę państwa.
Związek tworzy 6 stanów: Australia Południowa, Australia Zachodnia, Nowa Południowa Walia, Queensland, Wiktoria, Tasmania oraz administrowane przez rząd federalny Terytorium Północne i Terytorium Stołeczne. Monarchę brytyjskiego reprezentuje gubernator generalny.
Zgodnie z konstytucją z 9 VII 1900 r., która weszła w życie 1 I 1901 r., władzę ustawodawczą sprawuje 2-izbowy parlament związkowy składający się z Senatu i Izby Reprezentantów, wyłanianych w wyborach powszechnych. Senat o kadencji 6-letniej liczy 76 senatorów. Do Senatu wchodzi po 2 reprezentantów Terytorium Północnego i Terytorium Stołecznego; co 3 lata połowa składu Senatu ulega odnowieniu. Izba Reprezentantów, o kadencji 3-letniej, liczy obecnie 150 deputowanych.
Władza wykonawcza należy do gubernatora generalnego i rządu /Rady Wykonawczej Ministrów Stanu/.
Każdy stan posiada własną konstytucję oraz własne organa władzy ustawodawczej i wykonawczej. Na czele stanów stoją mianowani przez monarchę brytyjskiego gubernatorzy.
królowa - ELŻBIETA II /od 6 II 1952/
poprzedni król - JERZY VI /11 XII 1936 - 6 II 1952/
*
gubernator generalny - Peter COSGROVE /od 28 III 2014/
Rada Wykonawcza
utworzona 26 VIII 2018 r.
Ścisły gabinet
premier - Scott MORRISON /LPA/ /od 24 VIII 2018/
wicepremier oraz min. infrastruktury, transportu i rozwoju regionalnego - Michael McCORMACK /NPA/
ministrowie:
spraw zagranicznych - Marise PAYNE /kob./
spraw wewnętrznych - Peter DUTTON
obrony - Christopher PYNE
przemysłu obronnego - Steven CIOBO
skarbu - Joshua Anthony FRYDENBERG
finansów i ds. służb publicznych - Mathias CORMANN
ds. służb regionalnych, sportu, samorządów lokalnych i decentralizacji - Bridget McKENZIE /kob./
ds. miast i infrastruktury miejskiej oraz ds. ludności - Alan TUDGE
ds. weteranów, kadr wojskowych oraz p/u premiera ds. stulecia ANZAC - Darren CHESTER
handlu, turystyki i inwestycji - Simon BIRMINGHAM
ds. imigracji, obywatelstwa i wielokulturowości - David COLEMAN
łączności i ds. sztuki - Mitch FIFIELD
zatrudnienia, ds. stosunków w pracy oraz ds. kobiet - Kelly O'DWYER /kob./
ds. małego i rodzinnego biznesu oraz ds. umiejętności i kształcenia zawodowego - Michaelia CASH /kob./
ds. zasobów naturalnych i Północy - Matthew CANAVAN
przemysłu, nauki i technologii - Karen ANDREWS /kob./
oświaty - Dan TEHAN
zdrowia - Greg HUNT
ds. opieki nad osobami starszymi, ds. seniorów i opieki zdrowotnej rdzennej ludności - Ken WYATT
ds. rodzin oraz służb społecznych - Paul FLETCHER
ds. usług dla ludności oraz ds. transformacji cyfrowej - Michael KEENAN
rolnictwa i zasobów wodnych - David LITTLEPROUD
ochrony środowiska - Melissa PRICE /kob./
energetyki - Angus TAYLOR
ds. rdzennej ludności - Nigel SCULLION
specjalny min. stanu - Alex HAWKE
prokurator generalny - Christian PORTER
*
poprzedni premier - Malcolm TURNBULL /LPA/ /21 IX 2015 - 24 VIII 2018/
Parlament Izba Reprezentantów /House of Representatives/spiker - Anthony SMITH /LPA/
Podział mandatów po wyborach z 2 lipca 2016 r.: koalicja L-NP 76 (LPA 45, LNP 21, NPA 10), ALP 69, AG 1, KAP 1, NXT 1, niezależni 2. Razem 150.
przewodniczący - Scott RYAN /LPA/
Podział mandatów po wyborach z 2 lipca 2016 r.: koalicja L-NP 30, ALP 26, AG 9, ONP 4, NXT 3, LDP 1, FFP 1, inne 2. Razem 76.
Narodowa Partia Liberalna Queensland /Liberal National Party of Queensland - LNP/ - partia utworzona 28 lipca 2008 r.; przywódca: Deborah Kay FRECKLINGTON /kob./ ; przewodn.: Gary SPENCE.
Partia Narodowa Australii /National Party of Australia - NPA/ - utworzona w 1916 r.; od 1974 r. do października 1982 r. nosiła nazwę Narodowej Partii Agrarnej Australii; przywódca: Michael McCORMACK; przewodn.: Lawrence James "Larry" ANTHONY.
Australijska Partia Pracy /Australian Labor Party - ALP/ - utworzona w 1891 r.; przywódca: Bill SHORTEN; przewodn.: Wayne Maxwell SWAN.
Sojusz Centrum /Centre Alliance - CA/ - centrowa partia polityczna, utworzona 1 lipca 2013 r., do 8 czerwca 2018 r. nosiła nazwę Drużyna Nicka Xenophona /Nick Xenophon Team - NXT/.
Australijska Partia Kattera /Katter's Australian Party - KAP/ - utworzona 27 września 2011 r.; przywódca: Bob KATTER.
Australijscy Zieloni /Australian Greens - AG/ - partia utworzona w 1992 r .; przywódca: Richard Di NATALE.
Australijscy Konserwatyści /Australian Conservatives - AC/ - partia utworzona 12 kwietnia 2017 r. przez grupę byłych członków Partii Liberalnej Australii; w jej skład weszła Najpierw Rodzina /Family First Party - FFP - utworzona w 2001 r., rozwiązana 26 kwietnia 2017 r./; przywódca: Cory BERNARDI.
Liberalna Partia Demokratyczna /Liberal Democratic Party - LDP/ - utworzona w 2001 r.; przywódca: Gabriel BUCKLEY.
Jeden Naród Pauliny Hanson /Pauline Hanson's One Nation - ONP; występuje również pod nazwą One Nation lub One Nation Party/ - utworzona 11 kwietnia 1997 r.; przywódca: Pauline HANSON /kob./.
*
Koalicja Liberalno-Narodowa /Liberal-National Coalition - L-NP/ - sojusz wyborczy partii centrowych: LPA, LNP i NPA; przywódca: Scott MORRISON.
Związki zawodowe
Australijska Rada Związków Zawodowych /Australian Council of Trade Unions - ACTU/ - założona w 1927r.; należy do MKWZZ; liczy ok. 2 mln członków /2014/ zrzeszonych w 43 afiliowanych związkach; przewodn.: Gerardine /Ged/ KEARNEY /kob./; sekr.: Dave OLIVER.
Prasa DziennikiThe Advocate - poranny, Burnie /Tasmania/, zał. 1890; rozprowadzany w płn.-zach. i zach. Tasmanii.
Advertiser - poranny, o zasięgu ogólnokrajowym, Adelaide /Australia Południowa/; zał. 1858.
The Age - poranny, ogólnoinformacyjny, niezależny, Melbourne /Wiktoria/, zał. 1854.
The Australian - poranny, o zasięgu ogólnokrajowym, Sydney /Nowa Południowa Walia/, zał. 1964; wydawany także w Melbourne, Perth i Brisbane.
The Australian Financial Review - Sydney, zał. 1951.
The Canberra Times - poranny, Fyshwick, zał. 1926.
The Courier-Mail - poranny, o zasięgu ogólnokrajowym, Brisbane /Queensland/; zał. 1933.
Daily Commercial News - poranny, Sydney, zał. 1891.
The Daily Telegraph - niezależny, Sydney, zał. 1879 pn. "Daily Telegraph"; 14 X 1990 połączył się z "Daily Mirror" /zał. 1941/.
The Examiner - poranny, niezależny, Launceston /Tasmania/, zał. 1842.
The Herald Sun - najstarszy dziennik poranny w Melbourne, zał. 1840 pn. "The Herald"; w 1990 połączył się z "Sun-News Pictorial" /zał. 1922/.
Mercury - poranny, Hobart /Tasmania/, zał. 1854.
Northern Territory News - ukazuje się 6 razy w tygodniu /z wyj. niedzieli/, Darwin /Terytorium Północne/, zał. 1952.
The Sydney Morning Herald - poranny, Sydney, zał. 1831.
The West Australian - poranny, Perth /Australia Zachodnia/, zał. 1833.
Australian Woman's Weekly - miesięcznik dla kobiet, Sydney, zał. 1933.
The Countryman - tygodnik dla farmerów, Perth, zał. 1885.
New Idea - tygodnik dla kobiet, Melbourne, zał. 1902.
People - dwutygodnik, Sydney, zał. 1950.
Picture - tygodnik ogólnoinformacyjny, Sydney, zał. 1988.
The Sun Herald - niedzielne wydanie "The Sydney Morning Herald" /zob./, Sydney, zał. 1953; gazeta sensacyjna.
Sunday Age - niedzielne wyd. dziennika "The Age" /zob./, Melbourne, zał. 1989.
Sunday Examiner - niedzielne wyd. dziennika "Examiner" /zob./, Launceston /Tasmania/, zał. 1924.
Sunday Herald Sun - niedzielne wyd. dziennika "Herald Sun" /zob./, Melbourne, zał. 1991.
Sunday Mail - tygodniowe wydanie dziennika "Courier-Mail" /zob./, Brisbane, zał. 1923.
Sunday Mail - gazeta niedzielna, Adelaide, zał. 1912.
Sunday Tasmanian - tygodnik, Hobart /Tasmania/, zał. 1984.
Sunday Telegraph - tygodniowe wydanie dziennika "Daily Telegraph" /zob./, Surry Hills /Nowa Południowa Walia/, zał. 1938.
The Sunday Times - gazeta niedzielna, Perth, zał. 1897.
That's Life! - tygodnik, Sydney, zał. 1994.
Time Australia Magazine - tygodnik ogólnoinformacyjny, Melbourne.
Woman's Day - tygodnik dla kobiet, Sydney, zał. 1953.
AAP /Australian Associated Press/ Information Services - stanowi wspólną własność największych dzienników kraju, Sydney, zał. 1935.
Terytoria zamorskie Australii- Norfolk
- Wyspa Bożego Narodzenia
- Wyspy Kokosowe
- Wyspy: Heard, MacDonald, MacQuarie - terytoria nie zamieszkane.
