Belgia: w ambasadzie RP o szlaku bojowym gen. Maczka na Podkarpaciu
Gen. Stanisław Maczek jest kojarzony przede wszystkim z walkami we Francji, Belgii i Holandii, ale jego epopeja wojenna rozpoczęła się we wrześniu 1939 r. m.in. na Podkarpaciu. Temu tematowi poświęcony był czwartkowy wieczór w ambasadzie RP w Brukseli.
Maczek jest znany głównie jako dowódca polskiej 1. Dywizji Pancernej, która wyzwoliła szereg miast i miasteczek we Flandrii we wrześniu 1944 roku spod okupacji hitlerowskiej. Do walki ruszył jednak już w 1939 r. Jeszcze jako pułkownik, wyznaczony wcześniej na dowódcę 10. Brygady Kawalerii, czyli pierwszej polskiej jednostki zmotoryzowanej, wziął udział we wrześniu 1939 roku w walkach z przeważającymi siłami wroga na południu Polski.
10. Brygada Kawalerii, osłaniając flankę Armii „Kraków” stawiła czoło całemu niemieckiemu XXIII Korpusowi Pancernemu, który liczył ponad 400 czołgów, a 16-17 września stoczyła ostatnią bitwę pod Zboiskami na ziemi sanockiej na Podkarpaciu.
Po ataku Związku Radzieckiego na Polskę 19 września Brygada przekroczyła granicę węgierską.
Z okazji 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej w czwartek wieczorem w polskiej ambasadzie dr Jacek Magdoń wygłosił wykład „Wrzesień Pułkownika Stanisława Maczka”. Towarzyszyła mu projekcja filmu „Podkarpacki wrzesień 1939”.
Ambasador Polski w Królestwie Belgii Artur Orzechowski powiedział PAP, że wydarzenie zorganizowano m.in. z okazji tegorocznej 75. rocznicy wyzwolenia Flandrii przez żołnierzy Maczka. "We wrześniu 1939 roku Maczek, jeszcze jako pułkownik, na czele 10. Brygady Kawalerii, walczył na kresach wschodnich z przeważającymi siłami niemieckimi. Udało mu wyjść z tych bojów obronną, nawet zwycięską ręką" - zaznaczył ambasador.
Orzechowski podkreślił, że tak wykład, jak i film pokazują, że droga Maczka - poczynając od września 1939 r., poprzez walki na Zachodzie - była znaczona zwycięstwami.
10. Brygada Kawalerii Maczka w 1939 roku, jako jedna z nielicznych, opuściła terytorium Rzeczypospolitej z bronią i sprzętem oraz w zwartych szeregach. Po przekroczeniu granicy natychmiast została rozbrojona, a jej żołnierze internowani. Tylko dzięki własnej pomysłowości i determinacji, a także pomocy polskich władz i życzliwej bierności Węgrów, większość kadry oficerskiej w niedługim czasie zbiegła z obozów i przedostała się do Francji. Z tej okazji skorzystał również pułkownik Maczek, który pojawił się w Paryżu 21 października.
Za swoje zasługi podczas kampanii wrześniowej pułkownik Maczek otrzymał 5 listopada 1939 r. awans do stopnia generała brygady.
W swoim wykładzie dr Magdoń przybliżył szlak bojowy, jaki przeszła we wrześniu 1939 r. 10. Brygada Kawalerii. Z kolei film „Podkarpacki wrzesień 1939” został przygotowany w związku z 80. rocznicą wybuchu II wojny światowej przez rzeszowski ośrodek TVP 3 Rzeszów we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie. Film zrealizowali Beata Pardel i Grzegorz Boratyn. Produkcja opowiada o działaniach wojennych toczonych we wrześniu 1939 r. przede wszystkim na terenach Podkarpacia.
Czwartkowe wydarzenie w ambasadzie było szóstym odcinkiem cyklu "Przystanek historia". "Zaczęliśmy w 2017 i rokrocznie dwa, trzy razy staraliśmy się organizować wydarzenie. Na pewno chcemy kontynuować cykl, biorąc pod uwagę rocznice, które są przed nami - 75. rocznica II wojny światowej, 100. rocznica Cudu nad Wisłą, 100. rocznica urodzin Jana Pawła II. Tym tematom chcemy poświecić czas w ambasadzie w przyszłym roku" - powiedział Orzechowski.
Z Brukseli Łukasz Osiński (PAP)
