Tomasz Naumiuk, operator filmowy: praca nad formą „Franza Kafki” trwała do samego końca [WIDEO]
Pracę nad filmem o Franzu Kafce zaczęliśmy od spaceru po Pradze, na który zabrała mnie Agnieszka Holland wspólnie z producentką. Zaczęliśmy poznawać praskie ścieżki Franza, ale równocześnie one często się pokrywały ze ścieżkami Agnieszki, która kiedyś studiowała w Pradze – opowiada PAP Life Tomasz Naumiuk, autor zdjęć do filmu „Franz Kafka”, który 24 października trafił do kin.
„Franz Kafka” Agnieszki Holland – nieklasyczna biografia
„Franz Kafka” nie jest klasycznym filmem biograficznym. Agnieszka Holland nie prowadzi widzów za rękę i nie opowiada życiorysu jednego z najważniejszych pisarzy XX wieku w linearny sposób. Reżyserka zbudowała film z najważniejszych momentów życia bohatera, swobodnie miesza wątki. Przeszłość przenika się ze współczesnością.
„Franz Kafka” jest subiektywną, sensualną opowieścią Holland o Kafce, która z pomysłem na film nosiła się od dawna. Pisarz był dla niej ważną postacią, odkąd w wieku 14 lat zaczęła czytać jego książki. Fascynacja Kafką przyczyniła się do tego, że w 1966 roku pojechała na studia filmowe do Pragi, w której Kafka się urodził i spędził większość życia.
Film był kręcony głównie w Pradze i Berlinie. Autorem zdjęć jest ceniony operator Tomasz Naumiuk, który pracował z Holland przy dwóch jej poprzednich filmach: „Zielona granica” i „Obywatel Jones”. W jego dorobku są też m.in. zdjęcia do takich produkcji, jak „Rzeczy niezbędne”, „Imago”, „Nina”, czy seriali „Wataha” i „Absolutni debiutanci”.
Spacer śladami pisarza
Naumiuk w rozmowie z PAP Life podkreśla, że praca nad filmem rozpoczyna się od spotkania z reżyserem, który przeważnie już wtedy ma jakąś wizję filmu. – W przypadku filmu „Franza Kafki” nie było tak, że temat Kafki pojawił się tuż przed realizacją. Bo ten Kafka przewijał się w naszych rozmowach wielokrotnie i przy wielu okazjach. Natomiast pracę nad filmem o pisarzu zaczęliśmy od spaceru po Pradze, na który zabrała mnie Agnieszka, wspólnie z producentką Šárką Cimbalovą. Poszliśmy i zaczęliśmy wydeptywać chodniki, ulice, te same, po których chodził Franz. Zaczęliśmy poznawać te praskie ścieżki Franza, ale równocześnie one często się pokrywały ze ścieżkami Agnieszki, która przecież kiedyś studiowała w Pradze. Tak właśnie wyglądały nasze pierwsze kroki, które zbliżały nas do filmu – mówi operator.
Praca nad filmem była niezwykle intensywna i dynamiczna. Każdy dzień był wyzwaniem i odkrywaniem czegoś nowego. - Daliśmy sobie dużo czasu, dużo swobody i dużo otwartości na to, żeby znaleźć ostateczną formę. I tak naprawdę ten proces trwał do samego końca. Ciągle jeszcze coś zmienialiśmy, nawet na etapie kolor korekcji zaczęliśmy eksperymentować w jednym z momentów filmu w taką stronę, o której wcześniej w ogóle nie myśleliśmy – wspomina Naumiuk.
Twórcza konstrukcja filmu
Operator podkreśla także, że konstrukcja filmu nie przysporzyła mu trudności. Wręcz przeciwnie - dała mu wiele okazji do kreatywności. - Bardzo się cieszę, że właśnie taką formę zaproponowała Agnieszka wspólnie z Markiem Epsteinem, scenarzystą, bo mieliśmy wiele różnorodnych kawałków, z których mogliśmy stworzyć ten unikalny obraz – mówi.
Naumiuk podkreśla, że przy okazji realizacji filmu odkrywał dzieła Kafki na nowo. - W klasach licealnych zaczytywałem się w jego utworach, żeby się snobować i żeby podrywać dziewczyny na Franza Kafkę. Szczęście jest takie, że mogłem robić ten film i to zachęciło mnie, żeby jeszcze raz otworzyć książki Franza Kafki. Zdałem sobie sprawę, że trochę się zmieniłem, dojrzałem. I to, jak teraz je czytam i jaką dzisiaj mam relację z Franzem Kafką, jest zupełnie inne niż kiedyś. Dlatego też namawiam wszystkich: nawet jeżeli doskonale znacie Franza Kafkę, ale może sprzed 5, 10 czy 20 lat, to warto otworzyć jego książki jeszcze raz i zobaczyć, jaką dzisiaj macie relację z Franzem Kafką. Czego nas uczy, jak go dzisiaj czytamy i jak dzisiaj się z tym czujemy? – zachęca Naumiuk.
Doceniony na Festiwalu w Gdyni i kandydat do Oscara
Film doceniło jury 50. Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni, przyznając mu Srebrne Lwy. Dodatkowo, odtwórca głównej roli, Idan Weiss otrzymał nagrodę za najlepszą pierwszoplanową rolę męską, a Tomasz Naumiuk został wyróżniony za najlepsze zdjęcia. Co więcej, „Franz Kafka” został wybrany polskim kandydatem do Oscarów 2026. Skrócona lista filmów, które będą walczyć o nagrodę Akademii, zostanie ogłoszona 15 grudnia. Następnie, 22 stycznia poznamy pięć tytułów nominowanych w kategorii najlepszy film międzynarodowy. Gala wręczenia Oscarów odbędzie się 15 marca.
Film w polskich kinach można oglądać od 24 października. (PAP Life)
Autorka: Iza Komendołowicz
ikl/ag/ep/
