Trzy lata rządu Giorgii Meloni, jednego z najbardziej stabilnych w Europie
W środę mijają trzy lata od zaprzysiężenia centroprawicowego rządu Giorgii Meloni, pierwszej kobiety w historii Włoch, stojącej na czele władzy wykonawczej. To trzeci najdłużej pracujący rząd od początku Republiki. Tworzą go duże partie: Bracia Włosi szefowej rządu, Forza Italia i Liga z mniejszymi ugrupowaniami.
To 68. rząd w prawie 80-letniej historii Republiki Włoskiej.
Pod względem długości pracy wyprzedzają go tylko dwa gabinety Silvio Berlusconiego; pierwszy działał przez całą pięcioletnią kadencję parlamentu w latach 2001-2006, a drugi - przez trzy i pół roku od 2008 do 2011 r.
Rząd Meloni powstał po wyborach we wrześniu 2022 roku, wygranych przez blok centroprawicy i został zaprzysiężony 22 października 2022 r. Tego dnia przypada wspomnienie liturgiczne św. Jana Pawła II, do czego nawiązała wówczas premier podkreślając: „Papież, mąż stanu, święty. Miałam zaszczyt i przywilej poznać go i jestem zaszczycona, że jest świętym patronem tego szczególnego dla mnie dnia”.
Zmiany w resortach
Zapowiedzią wyraźnych zmian programowych i wskazaniem priorytetów było przed trzema laty nadanie nowych nazw kilku resortom w utworzonym wtedy rządzie. Ministerstwo Rozwoju Gospodarczego stało się Ministerstwem ds. Firm i Made in Italy, a jednym z jego zadań jest promowanie włoskich produktów na świecie. Powstało Ministerstwo Rolnictwa i Suwerenności Żywnościowej. Wcześniej istniejące Ministerstwo ds. Transformacji Ekologicznej przekształcono w Ministerstwo ds. Środowiska i Bezpieczeństwa Energetycznego.
W komentarzach dominuje opinia, że obecny rząd w Rzymie w porównaniu z turbulencjami we Francji, a wcześniej w Niemczech, w obecnych czasach wielkiej niepewności na scenie międzynarodowej wyróżnia się stabilnością, mimo że nie brakuje tarć między trzema głównymi ugrupowaniami koalicyjnymi, także na forum UE. W Parlamencie Europejskim należą one do trzech różnych rodzin politycznych.
Stabilność rządowa nie jest we Włoszech częstym zjawiskiem, o czym świadczy historia gabinetów, które upadały po roku czy dwóch.
Ekonomiczny dziennik „Il Sole-24 Ore” przed trzecią rocznicą powołania Rady Ministrów zwrócił uwagę na to, że dzięki stabilności zaufanie rynków do rządzącej we Włoszech centroprawicy potwierdzają agencje ratingowe.
Gazeta przytoczyła opinię agencji DBRS Morningstar: „Włochy znajdują się w okresie politycznej stabilności, która gwarantuje większą przewidywalność działań i wiarygodność planów budżetowych”.
Prawie niezmieniony od trzech lat jest skład rządu. Odszedł z niego w wyniku skandalu obyczajowego minister kultury Gennaro Sangiuliano. Minister do spraw europejskich Raffaele Fitto ustąpił, gdyż wszedł w skład nowej Komisji Europejskiej.
Meloni stała się zaś, odnotowało „Il Sole-24 Ore”, „twarzą uprzejmego konserwatyzmu, obserwowanego z uwagą za granicą”.
Elementem jednoczącym dyskutującą często koalicję jest silna pozycja szefowej rządu, która pełni rolę mediatorki między koalicjantami, czyli wicepremierami Antonio Tajanim z Forza Italia i Matteo Salvinim z Ligi.
Zachowała spokój także wtedy, gdy dwa razy w ciągu kilku miesięcy Salvini doprowadził do incydentów dyplomatycznych z Francją, gdy najpierw nazwał prezydenta Emmanuela Macrona „szaleńcem”, a potem powiedział odnosząc się do niego: „Załóż hełm, kamizelkę, karabin i sam jedź na Ukrainę”. Tak skomentował jego propozycję wysłania tam wojsk.
KPO dla Włoch
W wymiarze gospodarczym wśród pozytywnych aspektów politycznego spokoju wymienia się, że Włochy otrzymały już sześć rat w ramach unijnego Krajowego Planu Odbudowy na łączną sumę około 122 miliardów euro; najwięcej w UE.
Według najnowszego sondażu, przeprowadzonego przez Instytut Swg, gdyby obecnie odbyły się wybory, na partię premier Bracia Włosi zagłosowałoby 31 procent obywateli; to więcej niż wynik wyborczy sprzed trzech lat. Liga Salviniego może liczyć na 8,5 proc. głosów, a Forza Italia Tajaniego 7,9 proc. Poparcie dla premier deklaruje 42 proc. obywateli. To, jak się zauważa, wysoki wskaźnik na tle przywódców innych europejskich krajów.
Jej siłą jest także słabość podzielonej centrolewicowej opozycji.
Kompetentna i aktywna w świecie
Analitycy odnotowują we włoskich mediach, że ten wysoki poziom poparcia dla szefowej rządu wynika z tego, że obywatele postrzegają ją jako osobę bardzo kompetentną i kontrolującą sytuację, a także aktywną na arenie międzynarodowej.
Podczas gdy 12 1at temu na partię Meloni głosowało 2 proc. wyborców, to przed trzema laty - 26 proc. To pokazuje drogę, jaką przeszła ta początkowo mała frakcja prawicy, by sięgnąć po władzę w 2022 r.
Blok centroprawicy z nią na czele wygrał wybory po 14 latach od zwycięstwa Berlusconiego.
Trzy lata temu Meloni tłumaczyła: „Nie jesteśmy potworami, ludzie to rozumieją”. Wtedy krytykując politykę Unii Europejskiej powtarzała: „Niech żyje Europa patriotów”.
Gdy liderka koalicji utworzyła rząd, w niektórych zagranicznych komentarzach podkreślano, że Włochami pokieruje najbardziej skrajnie prawicowy rząd od czasów faszystowskiej ery Benito Mussoliniego.
Od początku zwracano również uwagę na nieugiętą postawę premier, jeśli chodzi o poparcie dla Ukrainy w jej wojnie obronnej z Rosją, co również jest mocną kartą rządu Meloni w relacjach z sojusznikami i za co premier jest chwalona na forum UE.
Wyraźnie umocniła ona swoją pozycję nie tylko we włoskiej polityce, ale także na forum europejskim, gdzie uważana jest za jedną z głównych rozgrywających.
Meloni połączyła siły z przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulą von der Leyen w działaniach na rzecz ograniczenia nielegalnej imigracji. To jeden z priorytetów koalicji. Zyskała też poparcie szefowej KE dla planu jej rządu, promującego partnerskie relacje z krajami Afryki.
Dobre relacje z USA
Mimo różnic światopoglądowych premier miała doskonałe relacje z poprzednim prezydentem USA Joe Bidenem, także dzięki mocnemu wsparciu dla Ukrainy, a obecnie utrzymuje je z Donaldem Trumpem.
Wraz z rozpoczęciem jego prezydentury w styczniu tego roku rozpoczęła się nowa misja Meloni. Gdy zimą doszło do napięć między prezydentem USA i Europą na tle roli UE i pomocy dla Ukrainy, szefowa rządu nie przyłączała się do głosów krytyki wobec nowej polityki Waszyngtonu. Zaczęła być mediatorką.
Jako jedyna liderka z UE była na zaprzysiężeniu Trumpa i zdobyła reputację łączniczki między Europą a jego administracją.
Odwiedziła go, gdy był jeszcze prezydentem elektem. To wtedy nazwał ją „fantastyczną kobietą” i powiedział: „Ona naprawdę zawojowała Europę szturmem”.
Zaczęto ją wskazywać jako tę osobę, która może przywrócić ład w nadszarpniętych relacjach między USA a UE.
„Każde dzielenie Zachodu uczyni nas słabszymi” - ostrzegła Meloni. Nie zgadzała się z wyrażanymi zimą opiniami, że nowy amerykański przywódca porzuci Ukrainę.
Aktywnie włączyła się w rozmowy handlowe między UE a Stanami Zjednoczonymi, gdy Trump zapowiedział nałożenie dodatkowych ceł na unijne produkty.
To, co ona sama uznała za konieczną mediację, włoska opozycja określiła jako „lawirowanie” między Brukselą a Waszyngtonem.
Z kilkoma europejskimi przywódcami i prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim Meloni pojechała w sierpniu do Białego Domu tuż po tym, gdy Trump spotkał się z przywódcą Rosji Władimirem Putinem na Alasce.
Premier została też zaproszona na ceremonię podpisania porozumienia dla Strefy Gazy w Egipcie. Na wspólnej fotografii uczestników tego szczytu jest jedyną kobietą.
Tuż przed trzecią rocznicą powołania rządu jego szefowa znalazła się ogniu krytyki ze strony opozycji, gdy Trump zamieścił na portalu społecznościowym Truth Social wpis swojej zwolenniczki, która stwierdziła, że premier Włoch wyłamuje się z szeregu UE i będzie sama negocjować umowę handlową z USA.
„Brawo Meloni! To jest genialny krok” - dodała użytkowniczka X w tweecie podanym przez Trumpa. Towarzyszy mu wideo z informacją o tym, że włoska premier gotowa jest zmniejszyć poparcie dla Ukrainy. Włoska telewizja Sky Tg24 podkreśliła, że to fake news.
Opozycja zażądała wyjaśnień od Meloni. Źródła w jej kancelarii oświadczyły w reakcji na to, że negocjacje w sprawie ceł prowadzi Komisja Europejska.
Szef MSZ, wicepremier Antonio Tajani zapewnił: - My zawsze pracowaliśmy z UE i dzięki Włochom można było zrobić kilka ważnych kroków naprzód.
Rząd krytykowany jest przez centrolewicę za brak działań na rzecz poprawy sytuacji ekonomicznej rodzin oraz za przeznaczenie kilkuset milionów euro na dwa ośrodki pobytu dla migrantów, zbudowanych w Albanii.
Przedstawiony przed dwoma laty przez Meloni i krytykowany przez opozycję projekt reformy przewidujący wzmocnienie pozycji premiera i jego bezpośredni wybór nadal jest w parlamencie. Nie wiadomo, czy zdąży wejść w życie do końca obecnej kadencji w 2027 roku.
Z Rzymu Sylwia Wysocka (PAP)
sw/ ap/ know/
