Historyk kościoła: Leon XIV może postawić się polityce Trumpa w sprawie imigracji
Papież Leon XIV jako Amerykanin będzie mógł "interweniować" w amerykańskie debaty polityczne i postawić się polityce Donalda Trumpa w sprawach imigracji i sprawiedliwości społecznej - powiedział PAP Piotr Kosicki, historyk Kościoła z Uniwersytetu Marylandu. Jak ocenił, środowiska katolickie wokół Trumpa nie spodziewają się "resetu" w stosunkach z Kościołem.
Leon XIV odprawił w piątek pierwszą mszę w Kaplicy Sykstyńskiej, gdzie został wybrany. Watykan ogłosił, że inauguracja pontyfikatu nowego papieża odbędzie się w niedzielę, 18 maja.
Pierwszy Amerykanin, który stanął na czele Kościoła katolickiego, obejmuje swoją rolę w momencie, gdy wpływy katolików w Stanach Zjednoczonych są większe, niż kiedykolwiek wcześniej, a jednocześnie amerykańskie władze były otwarcie krytykowane przez władze kościelne, w tym papieża Franciszka.
Największym punktem spornym w relacjach państwa z Kościołem jest drakońska polityka administracji Trumpa wobec imigrantów, których amerykański Kościół od dawna jest jednym z największych opiekunów. Wielu oczekuje, że bliski Franciszkowi Leon XIV będzie również zabierał głos w sprawach imigracji. Wśród nich jest arcybiskup Chicago, kardynał Blase Cupich, który stwierdził, że nowy papież jako Amerykanin, ale też misjonarz będzie miał "specjalną platformę", by trafić do amerykańskich katolików.
"Wybór imienia Leon wskazuje, moim zdaniem, na kierunek, w którym chce podążać. Leon XIII był wielkim reformatorem, był pierwszym współczesnym papieżem, jakiego mieliśmy, który pisał poruszająco o prawach pracowników, imigrantów, tych, którzy żyli na marginesie społeczeństwa" - powiedział hierarcha z rodzinnej diecezji nowego papieża podczas piątkowej konferencji prasowej amerykańskich kardynałów w Watykanie. "Więc myślę, że da mu to platformę do przypomnienia tych idei i myślę, że będzie w stanie wyrazić to językiem zrozumiałym, a także trudnym dla katolików w Stanach Zjednoczonych. Więc właśnie na to liczę" - dodał.
Zdaniem Kosickiego może użyć swojej pozycji do "interwencji" w debaty polityczne USA, tak jak Jan Paweł II jako Polak mógł oddziaływać na rzesze ludzi za żelazną kurtyną.
"Oczywiście były to zupełnie inne warunki i nie sądzę, by większość kardynałów tak myślała, ale jeśli chodzi o rolę Ducha Świętego, o której się mówiło od tych kilku dni, można by to odczytywać jako jakieś otwarcie, że jako pierwszy papież Amerykanin będzie w stanie interweniować w debatach amerykańskich" - powiedział PAP historyk. "Na pewno na początku będzie to dość niezręczne, ale on ma na tyle dystansu do hierarchii amerykańskiej, że jest to postać, która jest naprawdę w stanie wprost postawić się polityce amerykańskiej w sprawach imigracji, czy sprawiedliwości społecznej" - stwierdził.
Jak zaznaczył, wybrany na papieża kardynał Robert Prevost był "najmniej amerykańskim" z kardynałów, wskazując na długie lata spędzone na misjach w Peru i jako watykański urzędnik. Mimo to, jak pokazały wpisy na koncie Prevosta na platformie X, był zaangażowany w sprawy w Ameryce. Tylko w ostatnich tygodniach podał dalej wpis innego użytkownika krytykujący wysyłanie przez Trumpa imigrantów podejrzanych o członkostwo w gangach do niesławnego więzienia w Salwadorze. Wpis przytaczał słowa pochodzącego z Salwadoru biskupa pomocniczego Waszyngtonu, Evelio Menjivara-Ayali, który sam był niegdyś nielegalnym imigrantem.
"Do tych z was, którzy milczą lub myślą, że to was nie dotyczy, do tych z was, których to nie martwi – lub co gorsza, którzy to pochwalają – szczególnie tych, którzy są katolikami, pytam was: Czy nie widzicie cierpienia waszych bliźnich? Czy nie zdajecie sobie sprawy z bólu i nędzy oraz bardzo realnego strachu i niepokoju, jakie powodują te niesprawiedliwe działania i polityki rządowe? Czy wasze sumienie nie jest zaniepokojone?" - pisał biskup Menjivar w załączonym do wpisu tekście.
W innych wpisach, jeszcze z czasów pierwszej kadencji Trumpa, również przytaczał krytyczne głosy innych kościelnych osobistości wobec polityki prezydenta w sprawie imigrantów, czy zachęcał do podpisywania petycji dotyczących zmian klimatu. W lutym na koncie zamieszczał też artykuły polemiczne z wypowiedziami wiceprezydenta J.D. Vance'a, który uzasadniał politykę administracji wobec imigrantów i pomocy zagranicznej ideą "porządku miłości" (ordo amoris), mówiącą, że w pierwszej kolejności trzeba dbać o najbliższych, a dopiero na koniec - o obcych. Wypowiedzi te - a także deportacje imigrantów - zostały skrytykowane przez papieża Franciszka w liście do amerykańskich biskupów jako niezgodne z nauczaniem Jezusa. Nowy papież zdawał się podzielać opinię swojego poprzednika.
"Trudno mi się spodziewać, żeby otoczenie katolickie Trumpa spodziewało się jakiegoś resetu w tej sprawie. Wiedząc, kim był Prevost i kim prawdopodobnie będzie Leon XIV, z pewnością sprawy migracji będą absolutnie kluczowe. W końcu mówimy o osobie, która ma obywatelstwo peruwiańskie i o kimś, kto utożsamia się ze wspólnotami latynoamerykańskimi w Kościele, które oczywiście są w sposób jaskrawy dotknięte polityką USA" - ocenił Kosicki.
Spór hierarchów z Vancem był też przykładem głębokich podziałów w amerykańskich kręgach katolickich. Vance, który na katolicyzm przeszedł w 2019 r., jest czołową postacią w katolickich środowiskach MAGA, lecz nie jedyną. Katolikami jest sześciu z dziewięciu sędziów Sądu Najwyższego, a także sekretarz stanu USA i znacząca część środowisk intelektualnych związanych z ruchem Trumpa. Są to często osoby krytyczne wobec władz Kościoła i Franciszka, często wywodzące się z kręgów tradycjonalistów, zaś ich reprezentantem wśród hierarchii jest kardynał Raymond Burke, który należał do największych krytyków papieża Franciszka.
"Te wpływy szczególnie dobrze było widać w decyzji Sądu Najwyższego znoszącej federalne prawo do aborcji. I właśnie wydaje mi się, że najbardziej wpływowe postacie w tym kontekście - to są postacie z kół prawniczych, czy intelektualnych, z którymi Vance ma najbliższy i najbardziej zażyły kontakt" - powiedział Kosicki. Jak zaznaczył, środowiska te w dużej części skłaniają się ku nieliberalnej lub "postliberalnej" wizji państwa, a jednym z ich reprezentantów jest filozof z Uniwersytetu Notre Dame Patrick Deneen, bliski przyjaciel Vance'a.
Z Waszyngtonu Oskar Górzyński (PAP)
osk/ mal/ ktl/ ep/
