W tym mieście od roku nie było śmiertelnego wypadku. Ekspert: Finowie lubią przestrzegać zasad
Finowie lubią przestrzegać zasad, a zmiany w prawie szybko stają się normą. Wciąż jednak kluczowe są jasne informacje i komunikacja społeczna – powiedział PAP fiński ekspert bezpieczeństwa drogowego Pasi Pohjonen. W Helsinkach przez 12 miesięcy nie odnotowano ani jednego śmiertelnego wypadku drogowego.
Helsinki należą do najbezpieczniejszych europejskich stolic pod względem organizacji ruchu drogowego. Na początku sierpnia informacja, że przez ostatnie 12 miesięcy w stolicy Finlandii nie odnotowano ani jednego śmiertelnego wypadku, szybko obiegła światowe media.
Dla porównania w Berlinie co roku ginie w wypadkach kilkadziesiąt osób, a w Warszawie w 2024 r. odnotowano 729 wypadków, w tym 21 śmiertelnych.
Sytuacja drogowa w Helsinkach
Niestety, po podaniu w lipcu informacji z Helsinek w następnych tygodniach doszło w tym mieście do paru tragicznych wypadków, w których zginęły łącznie trzy osoby.
– Nie wyciągnąłbym więc z tych statystyk daleko idących wniosków – powiedział PAP Pasi Pohjonen, szef Liikenneturva, organizacji powstałej na początku lat 70. ub. wieku i działającej na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Co wpływa na wysokie bezpieczeństwo w Helsinkach?
W ostatnich latach Helsinki systematycznie modernizowały wiele ścieżek rowerowych. Wydzielone zostały pasy ruchu dla różnych użytkowników dróg, tak by piesi, rowerzyści i kierowcy mieli swoje własne przestrzenie. – To poprawia bezpieczeństwo, ponieważ zmniejsza się liczba kolizji i skrzyżowań – powiedział Pohjonen. Ponadto wprowadzono większe ograniczenia prędkości, szczególnie w pobliżu szkół i tam, gdzie przebywają piesi i rowerzyści, w wielu miejscach obowiązują ograniczenia do 30 km/h. – To również krok w dobrą stronę – dodał.
Pytając, czy rozwiązania urbanistyczne i praktyki komunikacyjne z Helsinek służące bezpieczeństwu ruchu da się przenieść do innych miast Europy, trzeba wziąć pod uwagę również niski poziom zaludnienia w Finlandii.
Helsinki mają powierzchnię ok. 215 km kw. i są zamieszkane przez niespełna 690 tys. mieszkańców. Na tle Europy fińska stolica pod tym względem może być postrzegana jako średnie lub mniejsze miasto.
Jak opisywane są Helsinki?
Często przy okazji różnych opracowań i statystyk Helsinki opisywane są jako metropolia, razem z sąsiadującymi miastami Espoo, Vantaa i Kauniainen, które łącznie zamieszkane są przez 1,6 mln osób. Wówczas powierzchnia całego regionu wzrasta do ponad 5 tys. km kw., a jednocześnie gęstość zaludnienia spada do zaledwie 327 mieszkańców na km kw. Podobnie cała Finlandia, o powierzchni ok. 338 tys. km kw. (większej niż Polska), zamieszkana przez 5,6 mln osób, plasuje się w grupie najmniej zaludnionych krajów Europy (ok. 16 osób na km kw.). To powoduje, że w krainie tysiąca jezior i lasów w ruchu drogowym jest przestrzeń, a przeciętny mieszkaniec Finlandii nie doświadcza na co dzień prawdziwych korków ulicznych czy tłoku w komunikacji, tj. uciążliwych sytuacji znanych z innych miast europejskich. To również przekłada się na prawdopodobieństwo zajścia różnego rodzaju zdarzeń drogowych, a w statystykach wydzieloną kolumną są np. zderzenia z łosiami.
Tragiczne wypadki w Helsinkach
W Helsinkach w jednym z tragicznych wypadków z początku sierpnia zginął 70-letni rowerzysta, który na parkowej żwirowej ścieżce pieszo-rowerowej zderzył się na zakręcie z innym rowerzystą w wieku 80 lat, który przemieszczał się z kolei na rowerze elektrycznym. Poważnie ranny rowerzysta zmarł później w szpitalu. Obaj uczestnicy wypadku mieli na sobie kaski i inne niezbędne wyposażenie rowerowe – podała policja.
Tragiczny wypadek miał miejsce także w sierpniu na drodze szybkiego ruchu łączącej Helsinki z Lahti. Kierowca samochodu stracił panowanie nad pojazdem i auto zjechało z drogi. Oprócz kierowcy w chwili wypadku w samochodzie znajdowały się trzy młode osoby. Dwie z nich zginęły, w tym jedna na miejscu. Policja podejrzewa, że kierowca prowadził auto pod wpływem alkoholu.
Ze statystyk wynika, że młodzi (w wieku 15-24 lat) są wyraźnie nadreprezentowani w wypadkach drogowych. W porównaniu z innymi grupami wiekowymi to właśnie oni giną najczęściej na drogach – powiedział PAP Pohjonen.
W skali całej Finlandii 30 proc. poszkodowanych w wypadkach drogowych to osoby młode. Przy tym młodzi ludzie stanowili jedną piątą wszystkich ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych. Najczęściej obrażeń ciała doświadczają 18-letni kierowcy osobówek i 15-latkowie na motorowerach. Jednocześnie w ciągu ostatniej dekady liczba młodych, którzy zginęli w wypadkach drogowych, zmniejszyła się o jedną trzecią. Liczba rannych w tej grupie wiekowej jest z kolei obecnie mniejsza o połowę. – Dlatego komunikacja i przekazywanie informacji w społeczeństwie to wciąż istotna sprawa – uważa Pohjonen.
Popularność hulajnóg elektrycznych
Młodzież i dzieci korzystające z popularnych miejskich hulajnóg elektrycznych były też często uczestnikami wielu wypadków, w tym śmiertelnych. Wiosną tego roku fiński parlament jednogłośnie uchwalił ustawę wprowadzającą minimalną granicę wieku – 15 lat – dla użytkowników takich elektrycznych jednośladów. Wcześniej w Finlandii nie było takiej granicy dla użytkowników hulajnóg. Ministerstwo transportu argumentowało, że „hulajnogi elektryczne to nie zabawki, a zachowanie dzieci w ruchu drogowym jest często bardziej nieprzewidywalne i bardziej ryzykowne niż dorosłych”.
Jeśli policja zatrzyma nieletniego kierowcę, jego rodzic może otrzymać mandat w wysokości 60 euro. Dotyczy to zarówno wypożyczanych, jak i własnych pojazdów elektrycznych. Nowe prawo wprowadziło też limit zawartości alkoholu (0,5 promila) dla kierujących lekkimi pojazdami elektrycznymi (tj. rozwijającymi prędkość powyżej 15 km/h), jak również mocne zalecenie używania kasku podczas jazdy (podobnie jak dotychczas obowiązujące dla rowerzystów). Za jazdę hulajnogą pod wpływem alkoholu lub środków odurzających grozi grzywna do 200 euro.
Wypadki z udziałem hulajnóg
W latach 2021-2025 na terenie Finlandii doszło łącznie do 6 śmiertelnych wypadków z udziałem hulajnóg elektrycznych. W 2024 r. zdarzyły się trzy takie tragiczne wypadki, w tym jeden na przejściu dla pieszych w Helsinkach, kiedy to ciężarówka uderzyła w hulajnogarza. W Vantaa na przedmieściach Helsinek doszło też wówczas do innego śmiertelnego wypadku, kiedy to również na przejściu dla pieszych samochód osobowy uderzył w hulajnogę elektryczną, którą przemieszczały się trzy 12-latki. Jedna z dziewczynek, która kucała na hulajnodze, zginęła. Według prokuratora kierowca auta nie zawinił w tej sytuacji, nie zauważył nadjeżdżającej hulajnogi, a dziewczynka nią kierująca powinna była zatrzymać pojazd i ustąpić pierwszeństwa. Z informacji o tej sprawie wynika, że dziewczynkom udało się wybrać na szaloną, ale tragiczną w skutkach przejażdżkę, wypożyczając hulajnogę dzięki karcie kredytowej rodziców jednej z nich.
W największym fińskim helsińskim okręgu szpitalnym rocznie odnotowywanych jest po kilkaset zdarzeń drogowych z udziałem hulajnóg, których uczestnicy doznali obrażeń.
Mimo wciąż zdarzających się pojedynczych tragicznych wypadków liczba ofiar śmiertelnych na drogach w Helsinkach zmalała znacząco na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci. W latach 80. oraz jeszcze na początku lat 90. ginęło rocznie 20-30 osób. Potem ten wskaźnik zaczął znacząco spadać. Od 2010 r. średnio życie na drogach straciło siedem osób, a prawie każdego roku wśród nich najwięcej było pieszych. W najgorszym w historii statystyk był 1965 r., gdy na drogach zginęło ponad 80 osób.
Z Helsinek Przemysław Molik (PAP)
pmo/ bst/ mhr/ kgr/
