Afganistan

Archiwum PAP/EPA © 2016 / epa02919052 (FILE) A file picture dated 17 January 2002 shows an early morning view above the city of Kabul, Afghanistan. The tenth anniversary of the invasion of Afghanistan is marked on 07 October 2011. On 07 October 2001 the United States of America launched Operation Enduring Freedom in Afghanistan in response to the terrorist attacks on the United States of 09 September 2001. The stated goal was to dismantle the Al Qaeda terrorist organization and end its use of Afghanistan as a base. The military campaign also aimed to remove the ruling Taliban regime from power and create a viable democratic state. EPA/ANJA NIEDRINGHAUS Dostawca: PAP/EPA. Archiwum PAP/EPA © 2016

Dżomhuri-je Eslami-je Afghanestan - Dy Afghanestan Eslami Dżumhurijat

obszar: 647 500 km2

ludność: 34 043 082 (I 2017)

stolica: Kabul

ludność: 3 678 000 (2015)

Języki urzędowe: paszto i dari (afgański dialekt jęz. perskiego)

Święto narodowe: 19 VIII - Dzień Niepodległości (1919)

Jednostka monetarna: 1 afgani (AFN) = 100 pul

Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, IMF(MFW), NAM, WHO

Afganistan

 Arabia Saudyjska

 Armenia

 Azerbejdżan

 Bahrajn

 Bangladesz

 Bhutan

 Brunei

 Chiny

 Cypr

 Filipiny

 Gruzja

 Indie

 Indonezja

 Irak

 Iran

 Izrael

 Japonia

 Jemen

 Jordania

 Kambodża

 Katar

 Kazachstan

 Kirgistan

 Korea Południowa

 Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna

 Kuwejt

 Laos

 Liban

 Malediwy

 Malezja

 Mjanma

 Mongolia

 Nepal

 Oman

 Pakistan

 Singapur

 Sri Lanka

 Syria

 Tadżykistan

 Tajlandia

 Tajwan

 Timor Wschodni

 Turcja

 Turkmenistan

 Uzbekistan

 Wietnam

 Zjednoczone Emiraty Arabskie

• Europa
• Afryka
• Ameryka
• Oceania

Republika od 17 VII 1973 r., poprzednio konstytucyjna monarchia dziedziczna. Od 28 IV 1992 r. nosiła nazwę Islamskie Państwo Afganistanu (27 X 1997 r. talibowie zmienili nazwę kraju na Islamski Emirat Afganistanu); od 26 I 2004 r. Islamska Republika Afganistanu.
Od kwietnia 1992 r., od obalenia rządów Nadżibullaha, trwała w kraju wojna domowa. Zawieszono konstytucję (z 1987 r.) i rozwiązano 2-izbowy parlament. 27 IX 1996 r. oddziały talibów zajęły stolicę i przejęły kontrolę nad 3/4 obszaru kraju. Prezydent B. Rabbani, uznawany przez ONZ, został odsunięty od władzy.
7 X 2001 r. Stany Zjednoczone rozpoczęły naloty na Afganistan (w odwecie po ataku terrorystów islamskich na wieże World Trade Center w Nowym Jorku 11 IX 2001 r.).
13 XI 2001 r. siły afgańskiego, opozycyjnego Sojuszu Północnego (kontrolującego dotychczas jedynie 10 proc. powierzchni kraju) zdobyły Kabul i wyparły talibów z większości prowincji.
W dniach 27 XI - 5 XII 2001 r. w Petersbergu k/Bonn (RFN/) odbyła się pod egidą ONZ konferencja czterech głównych frakcji afgańskich. Zgodnie z porozumieniem podpisanym 5 XII 2001 r. podczas tej konferencji władzę w kraju objął 22 XII 2001 r. rząd tymczasowy, którego skład narodowościowy odzwierciedlał strukturę etniczną Afganistanu. Pełnił on funkcje przez pół roku, do czasu zwołania Loi Dżirgi (Wielkiego Zgromadzenia) - tradycyjnego zgromadzenia starszyzny i przywódców plemiennych.
Obradująca w dn. 11-18 VI 2002 r. Loja Dżirga wybrała prezydenta i zatwierdziła powołany przez niego kolejny rząd tymczasowy, który sprawował władzę do czasu zaprzysiężenia prezydenta wyłonionego w wyniku wyborów powszechnych przeprowadzonych 9 X 2004 r.
4 I 2004 r. Loja Dżirga przyjęła nową konstytucję, która weszła w życie 26 I 2004 r. po podpisaniu przez prezydenta Hamida Karzaja. Zgodnie z nią Afganistan jest republiką islamską z silnym prezydentem wybieranym w wyborach powszechnych na kadencję 5-letnią.
Organem władzy ustawodawczej jest 2-izbowy parlament - Zgromadzenie Narodowe składające się z izby niższej - Izby Ludu (Wolesi Dżirga) i izby wyższej - Izby Starszych (Meszrano Dżirga). W skład Izby Ludu wchodzi 249 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych na kadencję 5-letnią (65 miejsce zarezerwowanych jest dla kobiet a 10 dla plemienia Kuszi, w tym 3 kobiet). Izbę Starszych tworzy 102 delegatów: 34 wybieranych pośrednio przez rady okręgowe na 3 lata, 34 wybieranych przez rady prowincji na 4 lata i 34 mianowanych przez prezydenta na 5 lat.
Pod względem administracyjnym kraj podzielony jest na 34 prowincje. 

prezydent - Aszraf GHANI AHMADZAI  /od 29 IX 2014/ 

I wiceprezydent - gen. Abdul Raszid DOSTUM
II wiceprezydent - Mohammad Sarwar DANISZ

                                             *
poprzedni prezydent i szef rządu - Hamid KARZAJ  /19 VI 2002 - 29 IX 2014/

utworzony 29 IX 2014 r., stan po zmianach z 17 VII 2018 r.

premier - Abdullah ABDULLAH
ministrowie:
spraw zagranicznych - Salahuddin RABBANI
spraw wewnętrznych - Wais BARMAK
obrony - Tarik Szach BAHRAMI
p.o. min. finansów - Humajun KAJUMI
gospodarki - Mustafa MASTUR
rolnictwa - Nasir Ahmad DURANI
energetyki i zasobów wodnych - Ali Ahmad OSMANI
sprawiedliwości - Abdul Basir ANWAR
informacji i kultury - Abdul Bari DŻAHANI
oświaty - p.o. Mohammed Ibrahim SZINWARI
szkolnictwa wyższego - Nadzibullah Chwaja OMARI
handlu zagranicznego i wewnętrznego - Humajun RASAW
transportu i lotnictwa - Muhammad Hamid TAHMASI
ds. kobiet - Dilbar NAZARI /kob./
ds. pielgrzymek i islamu - Faiz Mohammad OSMANI
zdrowia - Ferozuddin FEROZ
robót publicznych - Jama JARI
górnictwa - Nargis NEHAN
łączności i technologii informatycznych - Szahzad Gul AJUBI
ds. rozwoju i odbudowy okręgów wiejskich - Mudżiburrahman KARIMI
pracy, spraw społecznych, ofiar wojny i inwalidów - Faizullah ZAKI
ds. granic i plemion - Gulagha SZERZAI
budownictwa mieszkaniowego i rozwoju urbanizacji - Said Mansur NADIRI
ds. narkotyków - Salamat AZIMI
ds. uchodźców i repatriantów - Said Husajn Alimi BALCHI
prokurator generalny - Farid HAMIDI

przewodniczący - Abdul Rauf IBRAHIMI

Wybory do Izby Ludu odbyły się 18 września 2010 r.

przewodniczący - Fazal Hadi MUSELIMJAR

Wybory do Izby Starszych: 10 stycznia 2015 r. rady prowincji wybrały 34 członków na kadencję 4-letnią. 7 stycznia 2016 r. prezydent przedłużył na następne 5 lat mandat 34 członkom mianowanym 22 stycznia 2011 r.

The Afghanistan Times Daily - niezależny w jęz. angielskim o tematyce społeczno-politycznej, Kabul, zał. 2005.

The Daily Afghanistan - niezależny w jęz. paszto, Kabul, zał. 2006.

The Daily Outlook Afghanistan - niezależny w jęz. angielskim, Kabul, zał. 2004, dostępny w wersji online.

Khaama Press - tygodnik w jęz. angielskim i paszto, zał. X 2010, dostępny online.

Tatobay - niezależny tygodnik ogólnoinformacyjny, w jęz. paszto, Kabul, zał. 2006.