Sikorski o ekshumacjach: znaleźliśmy właściwą formułę, że nie będziemy się targować o zmarłych
W czwartek ruszyły wreszcie po latach ekshumacje w Ukrainie; znaleźliśmy właściwą formułę, że nie będziemy się targować o zmarłych, tylko obie strony wypełnią swój chrześcijański obowiązek - powiedział szef MSZ Radosław Sikorski.
W Puźnikach w obwodzie tarnopolskim na zachodzie Ukrainy rozpoczęły się w czwartek prace ekshumacyjne polskich ofiar zbrodni wołyńskiej. Są to pierwsze takie prace od zniesienia przez stronę ukraińską w listopadzie 2024 r. zakazu poszukiwań i ekshumacji szczątków polskich ofiar wojen i konfliktów na terytorium Ukrainy.
Ekshumacje ruszyły
Szef MSZ powiedział w piątek w radiu TOK FM, że "wczoraj ruszyły wreszcie po latach ekshumacje". "Znaleźliśmy właściwą formułę, że nie będziemy się targować o zmarłych, tylko obie strony wypełnią swój chrześcijański obowiązek, to co do nas należy" - stwierdził Sikorski.
Dodał, że "strona ukraińska wyraża zrozumienie dla polskiej polityki, jesteśmy dziś bardzo bliskimi sojusznikami".
Zbrodnia w Puźnikach
Zbrodnia w Puźnikach została dokonana w nocy z 12 na 13 lutego 1945 r. przez sotnię UPA Petra Chamczuka "Bystrego". Ukraińscy nacjonaliści wymordowali, według różnych źródeł, od 50 do 120 Polaków. Rozpoczęte w czwartek ekshumacje są kontynuacją prac prowadzonych przez Fundację „Wolność i Demokracja” od maja do sierpnia 2023 r., zakończonych odnalezieniem mogiły, w której spoczywają szczątki ofiar zbrodni. W styczniu 2025 r., na podstawie wyników prac poszukiwawczych, władze ukraińskie udzieliły zezwolenia na przeprowadzenie ekshumacji odnalezionych szczątków.
W pracach koordynowanych przez fundację biorą udział eksperci z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, Instytut Pamięci Narodowej oraz przedstawiciele ukraińskiej fundacji Wołyńskie Starożytności, która 8 stycznia otrzymała od władz Ukrainy zgodę na poszukiwania. Prace są w całości finansowane z budżetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W proces włączone są rodziny zabitych, które przekazują materiał do badań genetycznych. Według wcześniejszych informacji w Puźnikach będzie pracowała grupa około 20 specjalistów, a całym procesem badań genetycznych zajmie się potem łącznie ok. 50 naukowców.
Decyzja o zniesieniu obowiązującego od 2017 r. moratorium na poszukiwania i ekshumacje szczątków polskich ofiar zbrodni wołyńskiej została ogłoszona pod koniec listopada 2024 r. podczas wspólnej konferencji prasowej ministrów spraw zagranicznych Polski Radosława Sikorskiego i Ukrainy Andrija Sybihy. Ukraina potwierdziła wówczas, że "nie ma żadnych przeszkód do prowadzenia przez polskie instytucje państwowe i podmioty prywatne we współpracy z właściwymi instytucjami ukraińskimi prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych na terytorium Ukrainy, zgodnie z ustawodawstwem ukraińskim" i zadeklarowała "gotowość do pozytywnego rozpatrywania wniosków w tych sprawach".
Jak powiedział w wywiadzie dla PAP Paweł Kowal, pełnomocnik rządu ds. odbudowy Ukrainy kierujący polsko-ukraińską Grupą Roboczą ds. dialogu historycznego, wniosków o wydanie zgód na ekshumacje, które Polska traktuje jako "bazowe" i które uzgodniono ze stroną ukraińską, jest obecnie 13. Dotyczą one "kwestii zbrodni wołyńskiej, ale także poszukiwania, ekshumacji w miejscach związanych z innymi wydarzeniami historycznymi, na przykład zbrodniami stalinowskimi, albo z wojną obronną 1939 r.". Poza tym - poinformował Kowal - "składane są kolejne wnioski - składają je także organizacje społeczne, jak w odniesieniu do miejscowości Ugły".. (PAP)
rbk/ mok/
