"Zło nie zaczyna się od obozu zagłady, lecz od słów nienawiści". Rocznica pierwszego transportu Polaków do Auschwitz
Marszałek Sejmu Szymon Hołownia w liście do uczestników sobotnich obchodów 85. rocznicy pierwszego transportu Polaków do Auschwitz podkreślił, że „zło nie zaczyna się od obozu zagłady, lecz od słów nienawiści, od obojętności, od akceptacji kłamstwa i przemocy”.
„Historia uczy, że zło nie zaczyna się od obozu zagłady, lecz od słów nienawiści, od obojętności, od akceptacji kłamstwa i przemocy. W obecnych czasach narastającej nietolerancji, zawirowań politycznych oraz toczących się konfliktów zbrojnych na świecie, nie możemy pozwolić na dehumanizację, deptanie ludzkiej godności, podział ludzi na tych lepszych i gorszych. Mamy obowiązek ciągle przypominać o wojennym dramacie milionów ludzi, o ich bólu, łzach i rozłąkach na zawsze. Ukazywać zło, by zbrodnie totalitaryzmu nigdy nie zostały zapomniane ani zrelatywizowane” – wskazał marszałek Hołownia.
Obchody 85. rocznicy
Główne uroczystości rocznicowe, którym patronował prezydent RP Andrzej Duda, odbyły się w sobotę w Harmężach i Oświęcimiu. Ich kulminacją było złożenie zniczy i kwiatów przed Ścianą Straceń w byłym niemieckim obozie Auschwitz. W tym miejscu podczas wojny SS rozstrzelało wiele tysięcy ludzi, głównie Polaków. W obchodach uczestniczyło dziesięcioro byłych polskich więźniów obozu.
Była więźniarka Stefania Wernik, która urodziła się w obozie Auschwitz-Birkenau, podkreśliła w rozmowie z PAP, że 14 czerwca jest dla niej ważną datą.
Jestem taka wzruszona, jak idziemy pod Ścianę Śmierci, bo również i ja mogłabym tam trafić w obozie
Byłej więźniarce towarzyszył w sobotę mąż Jan, który jako 3,5-letnie dziecko – dzięki żołnierzom AK - ocalał z Rzezi Wołyńskiej.
Minister kultury i dziedzictwa narodowego Hanna Wróblewska w swoim liście podkreśliła, że Auschwitz, urządzone dla sprawnej eksterminacji obywateli polskich, został później włączony w niemiecki plan ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej i stał się światowym symbolem męczeństwa narodów. „Oddając (…) hołd ofiarom i więźniom niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz, pragnę upamiętnić wszystkie ofiary II wojny światowej, największej i najbardziej krwawej z wojen totalnych, oraz wyrazić głęboki sprzeciw wobec dzisiejszych systematycznych aktów okrucieństwa i terroru dokonywanego na Ukrainkach i Ukraińcach” – dodała.
Przed uroczystością przy bloku 11 uczestnicy upamiętnienia złożyli kwiaty przed tablicą poświęconą więźniom pierwszego transportu, umieszczoną na budynku Małopolskiej Uczelni Państwowej. W jego piwnicach Niemcy początkowo więzili deportowanych 14 czerwca Polaków. Obóz nie był gotowy jeszcze na ich przyjęcie.
W sobotę uczelnia wspólnie z Chrześcijańskim Stowarzyszeniem Rodzin Oświęcimskich otworzyła izbę pamięci poświęconą pierwszym polskim więźniom. W dwóch pomieszczeniach zobaczyć można między innymi ich obozowe zdjęcia.
Przed przedpołudniem u franciszkanów w podoświęcimskich Harmężach mszę św. odprawił biskup bielsko-żywiecki Roman Pindel.
14 czerwca 1940 roku do KL Auschwitz z więzienia w Tarnowie dotarł pierwszy transport Polaków. W tym dniu zaczął funkcjonować obóz. Wśród pierwszych więźniów byli żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, młodzież. Spośród 728 przywiezionych wojnę przeżyło 239. Jako ostatni odszedł 11 października 2020 roku Włodzimierz Bujakowski. Pozostali zginęli w obozie lub ich dalszy los nie jest znany.
W Auschwitz Niemcy uwięzili około 150 tys. Polaków. Połowa z nich tam zginęła, a wielu kolejnych po przeniesieniu do innych obozów.
W pierwszym okresie istnienia obozu więzieni byli głównie Polacy, dla których Niemcy go założyli. W połowie 1942 roku ich liczba zrównała się z Żydami. Od 1943 roku liczba więźniów żydowskich stanowiła już większość. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln osób, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości. Obóz Auschwitz został wyzwolony 27 stycznia 1945 roku przez Armię Czerwoną.
14 czerwca w Polsce czczony jest jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. (PAP)
szf/ mhr/ ał/
