Nowe zasady gry w cyfrowym świecie - Digital Fairness Act na debacie ekspertów
Eksperci biorący udział w debacie zorganizowanej w ramach konferencji poświęconej cyfrowemu konsumentowi podkreślali, że nowe przepisy dotyczące Digital Fairness Act znacząco podnoszą standardy funkcjonowania usług cyfrowych w UE, wymuszając jednocześnie większą odpowiedzialność po stronie platform i twórców treści.
W Centrum Kreatywności Targowa odbyła się czwarta edycja konferencji „Konsument w świecie nowych cyfrowych możliwości”, organizowanej przez Konfederację Lewiatan. Wydarzenie po raz kolejny przyciągnęło przedstawicieli administracji, świata nauki, biznesu cyfrowego oraz organizacji konsumenckich, stając się jednym z najważniejszych forów dyskusji o przyszłości ochrony konsumentów w Europie.
Program konferencji obejmował zarówno prezentacje raportów, jak i panele eksperckie dotyczące reform systemu, dostępności usług, zmian w prawie finansowym oraz wpływu nowych technologii na relacje konsument-biznes. Centralnym punktem tegorocznej edycji była anglojęzyczna debata „New rules of the game in the digital world: The Digital Fairness Act and the future of e-commerce and influencer marketing”, w której udział wzięli: Razvan Antemir (Amazon), Marco Pierani (Euroconsumers) oraz prof. Joanna Żukowska (SGH). Dyskusję moderowała Eliza Turkiewicz z Konfederacji Lewiatan.
Digital Fairness Act (DFA), będący głównym tematem panelu, oceniany jest jako jedna z najważniejszych inicjatyw regulacyjnych ostatnich lat. Akt ma przeciwdziałać stosowaniu tzw. dark patterns - projektowych technik manipulacyjnych wykorzystywanych do wywierania wpływu na decyzje użytkowników. Zwiększając przejrzystość rekomendacji, ma zarazem uporządkować zasady reklamy influencerskiej i lepiej chronić małoletnich użytkowników - podkreślają jego inicjatorzy.
W trakcie dyskusji szeroko omawiano praktyczne konsekwencje wdrożenia regulacji. Wskazywano na konieczność rozwijania systemów automatycznego wykrywania manipulacyjnych interfejsów oraz udoskonalania sposobów wyjaśniania działania algorytmów rekomendacyjnych - uwzględniając w tym wypadku perspektywę dużych platform. Zwracano przy tym uwagę, że jednolity standard transparentności w całej UE może zwiększyć zaufanie użytkowników i ograniczyć nadużycia w e-commerce. Z kolei przedstawiciele środowisk akademickich podkreślali, że DFA może pozytywnie wpłynąć na warunki konkurencyjności europejskich MŚP, o ile towarzyszyć mu będzie jasny i spójny model egzekwowania przepisów.
W debacie akcentowano również znaczenie kompetencji cyfrowych jako kluczowego elementu adaptacji biznesu do nowych regulacji. Wskazywano, że przedsiębiorcy powinni rozwijać świadomość projektową, umiejętność rozpoznawania ryzyk etycznych oraz zdolność komunikowania procesów algorytmicznych w sposób zrozumiały dla użytkownika. Podkreślano, że odpowiedzialne projektowanie rozwiązań cyfrowych - w tym systemów rekomendacyjnych i treści marketingowych - stanowi fundament budowy przejrzystego rynku, w którym konsument posiada realną kontrolę nad własnymi decyzjami.
W obszarze influencer marketingu zwrócono uwagę na rosnącą potrzebę jednoznacznego oznaczania treści komercyjnych oraz wprowadzenia precyzyjnych wytycznych dotyczących przekazu kierowanego do młodszych odbiorców. Podkreślano, że przejrzystość reklam jest warunkiem odbudowy zaufania do ekosystemu twórców, a skuteczne mechanizmy nadzoru - w tym narzędzia monitorujące platformy - mogą istotnie ograniczyć zjawisko wprowadzania użytkowników w błąd.
W dyskusji podkreślano również wątek przedstawiony przez prof. Joannę Żukowską, dotyczący roli małych i średnich przedsiębiorstw w budowaniu bardziej przejrzystego rynku cyfrowego. Zwrócono uwagę, że MŚP - dzięki większej elastyczności i zdolności szybkiego wdrażania innowacji - mogą szczególnie skorzystać na standardach wprowadzanych przez Digital Fairness Act. Wskazano, że jasne zasady odpowiedzialnej komunikacji, przejrzystości algorytmów oraz etycznego projektowania usług sprzyjają wyrównaniu warunków konkurencji, ułatwiając mniejszym firmom konkurowanie jakością i zaufaniem, a nie skalą działania. Podkreślono, że wdrożenie DFA może stać się dla tego sektora impulsem do rozwoju nowych modeli usług oraz wzmocnienia pozycji na rynku europejskim.
Konferencja, obejmująca również panele poświęcone reformie systemu ochrony konsumenta, dostępności usług oraz zmianom w regulacjach finansowych, potwierdziła rosnącą wagę europejskich działań na rzecz bezpiecznego i odpowiedzialnego rynku cyfrowego.
Tegoroczne obrady pokazały, że wprowadzanie nowych regulacji - takich jak Digital Fairness Act - wymaga nie tylko zmian prawnych, lecz także współpracy administracji, platform, środowiska naukowego i organizacji społecznych. Konferencja miała miejsce 2 grudnia w Centrum Konferencyjnym Targowa w Warszawie i 3 grudnia online.
Autorką jest dr hab. Joanna Żukowska, prof. SGH, wicedyrektor Instytutu Przedsiębiorstwa, kierownik Zakładu Przedsiębiorczości i Otoczenia Biznesu SGH.
