Konkurs Chopinowski. W finale Polonez-Fantazja oraz jeden z dwóch koncertów fortepianowych
W finale Konkursu Chopinowskiego pianiści wykonają Poloneza-Fantazję op. 61 oraz - do wyboru - jeden z koncertów fortepianowych Fryderyka Chopina: e-moll lub f-moll. Pianistom towarzyszyć będzie Orkiestra Filharmonii Narodowej pod batutą Andrzeja Boreyki. Przesłuchania finałowe rozpoczną się w sobotę.
Jeden Polak w finale XIX Konkursu Chopinowskiego
Do finału XIX Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina zakwalifikował się jeden uczestnik z Polski - Piotr Alexewicz. Wystąpią także: Kanadyjczyk Kevin Chen, Gruzin David Khrikuli, Japonka Shiori Kuwahara, Chińczyk Tianyou Li, Amerykanin Eric Lu, Chinka Tianyao Lyu, Malezyjczyk Vincent Ong, Japonka Miyu Shindo, Chinka Zitong Wang i Amerykanin William Yang.
Tradycyjnie Koncert fortepianowy e-moll op. 11 jest uznawany za „szczęśliwy” w finale Konkursu Chopinowskiego - wykonywali go tacy laureaci pierwszych nagród, jak m.in. Maurizio Pollini, Martha Argerich czy Krystian Zimerman.
Oba koncerty fortepianowe to młodzieńcze utwory patrona konkursu. Napisany jako pierwszy (choć opublikowany jako drugi i opatrzony późniejszym numerem opusu) Koncert fortepianowy f-moll op. 21 powstawał od jesieni 1829 r. do wiosny 1830. Część pierwsza koncertu to Maestoso, część druga - słynne nokturnowe Larghetto.
Już wstępne takty orkiestry w tej części „wprowadzają nas w inny czas i w inny wymiar: na wpół realny, na wpół oniryczny” - napisał muzykolog Mieczysław Tomaszewski (1921-2019). Z kolei Jarosław Iwaszkiewicz o pierwszych dźwiękach fortepianu w tej części koncertu powiedział, że brzmią „jak otwarcie bramy do jakiegoś przybytku miłości i spokoju”.
Finałowa, trzecia część Koncertu f-moll to Rondo - Allegro vivace, które „porywa żywiołem tańca o kujawiakowej proweniencji” - jak opisał Tomaszewski.
Koncert e-moll – ulubiony wybór finalistów
Częściej wybierany przez finalistów konkursu Koncert fortepianowy e-moll op. 11 Fryderyka Chopina powstał w 1830 r. Pierwszą część utworu kompozytor ukończył w kwietniu. We wrześniu tamtego roku na trzech przesłuchaniach w prywatnym gronie kompozytor sprawdził już brzmienie całości. W październiku przedstawił nowy koncert szerokiej publiczności w Teatrze Narodowym w Warszawie. Miesiąc później, 5 listopada, na zawsze opuścił Polskę.
Pierwsza część koncertu, Allegro maestoso, rozpoczyna się orkiestrowym „tutti”, po czym pojawiają się dźwięki fortepianu - najpierw energiczny temat główny, a następnie temat przeciwstawny, który - jak to opisał Tomaszewski - „wnosi aurę nokturnu”. Ten drugi temat jest doskonale znany widzom programu „Ojczyzna polszczyzna”, emitowanego przez 20 lat (1987-2007) na antenie Telewizji Polskiej, w którym polonista prof. Jan Miodek prezentował wybrane zagadnienia naszego ojczystego języka. W czołówce programu słyszeliśmy zawsze nokturnowy motyw z Koncertu e-moll.
Część druga koncertu to Romance - Larghetto, która płynnie przechodzi w energetyczne Rondo - Vivace. „Refren ronda ma rysy krakowiaka: jego rytm, wyrazistą artykulację, skoczność i żartobliwość” - opisał muzykolog.
W koncertach fortepianowych pianiści pokażą m.in. swoje umiejętności współpracy z orkiestrą i dyrygentem.
Obowiązkowy Polonez-Fantazja
Poza koncertami fortepianowymi w programie przesłuchań finałowych jest Polonez-Fantazja op. 61 - utwór ukończony w 1846 r., a więc w późnym okresie twórczości kompozytora (Chopin zmarł 17 października 1849 r.).
„Jeszcze tego samego roku 1846, późną jesienią, utwór został wydany: w Paryżu, Londynie i Lipsku. Wywołał zadziwienie swym kształtem i stylem. Długo nie potrafiono się z tym oswoić” - uznał Tomaszewski. Inny muzykolog, Zdzisław Jachimecki (1882-1953), napisał: „Fortepian przemawia tu językiem, jakiego nie znano”. Utwór ten porównuje się do „wspaniałej wizji poetyckiej, wyrażonej językiem poematu pianistycznego”.
Kompozycja ta jest obowiązkowa dla wszystkich uczestników finału konkursu.
Przesłuchania finałowe potrwają do poniedziałku. Tego dnia późnym wieczorem poznamy zwycięzcę.
XIX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina trwa do 23 października. Jego organizatorem jest Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. Polska Agencja Prasowa jest partnerem medialnym konkursu.(PAP)
bar/ miś/ ep/
