Albania

2019-05-13 17:32 aktualizacja: 2019-07-11, 14:49
Fot. PAP/EPA/ARMANDO BABANI

Ustrój

Od 11 I 1946 r. republika.
Zgodnie z konstytucją z 28 XI 1998 r. najwyższym organem władzy państwowej jest 1-izbowy parlament - Zgromadzenie Republiki Albanii o kadencji 4-letniej. W jego skład wchodzi obecnie 140 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych. O podziale 100 mandatów decyduje bezpośrednie głosowanie, 40 - rozdzielanych jest z list partyjnych proporcjonalnie do liczby uzyskanych głosów.
Głową państwa jest prezydent wybierany przez parlament. Kadencja prezydenta trwa 5 lat.
Władzę wykonawczą sprawuje rząd (Rada Ministrów) powoływany przez Zgromadzenie Republiki Albanii na wniosek prezydenta. Na czele rządu stoi premier.
Pod względem administracyjnym kraj podzielony jest na 12 obwodów (qark).

Głowa państwa

prezydent - Ilir META  /od 24 VII 2017/
                                                                                    *
poprzedni prezydent - Bujar NISHANI  /24 VII 2012 - 24 VII 2017/

Rząd

Rada Ministrów
utworzona 13 IX 2017 r., stan po zmianach z 16 I 2019 r.

premier oraz min. ds. Europy i spraw zagranicznych - Edi RAMA /PSSh/
wicepremier - Erion BRAÇE

ministrowie:
spraw wewnętrznych - Sandër LLESHI 
obrony - Olta XHAÇKA  /kob./
finansów i gospodarki - Anila DEMAJ /kob./
ds. infrastruktury i energetyki - Belinda BALLUKU /kob./
oświaty, sportu i młodzieży - Besa SHAHINI /kob./
sprawiedliwości - Etilda GJONAJ /kob./ 
kultury - Elva MARGARITI /kob./
rolnictwa i rozwoju wsi - Blendi ÇUÇI
zdrowia i ubezpieczeń społecznych -  Ogerta MANASTIRLIU /kob./
turystyki i ochrony środowiska - Blendi KLOSI
stanu ds. diaspory - Pandeli MAJKO
stanu ds. przedsiębiorstw - Eduard SHALSI
stanu ds. kontaktów z parlamentem - Elisa SPIROPALI /kob./
                                                                                    *
poprzedni premier - Edi RAMA /PSSh/ /15 IX 2013 - 13 IX 2017/

Parlament

Zgromadzenie Republiki Albanii /Kuvendi i Shqipërisë/
spiker - Gramoz RUÇI /PSSh/

Podział mandatów po wyborach z 25 czerwca 2017 r.: PSSh 74, PDSh 43, LSI 19, PDIU 3, PSDSh 1. Razem 140.

Albania parlament

Partie

Albańska Partia Socjalistyczna /Partia Socialiste e Shqipërisë - PSSh/ - utworzona 8 listopada 1941 r. jako Komunistyczna Partia Albanii; od XI 1948 do 12 VI 1991 r. nosiła nazwę: Albańska Partia Pracy /Partia e Punës e Shqipërisë - PPSh/; przewodn.: Edi RAMA.

Albańska Partia Demokratyczna /Partia Demokratike e Shqipërisë - PDSh/ - zarejestrowana 19 grudnia 1990 r.; przewodn.: Lulzim BASHA.

Socjalistyczny Ruch na rzecz Integracji /Lëvizja Socialiste për Integrim - LSI/ - utworzony 6 września 2004 r . w wyniku rozłamu w Albańskiej Partii Socjalistycznej; przywódca: Monika KRYEMADHI /kob./.

Partia na rzecz Sprawiedliwości, Integracji i Jedności /Partia Drejtësi Integrim dhe Unitet - PDIU/ - partia utworzona 17 lutego 2012 r.; przewodn.: Shpëtim IDRIZI.

Albańska Partia Republikańska /Partia Republikane e Shqiptare - PRSh/ - zarejestrowana 10 stycznia 1991 r.; przewodn.: Fatmir MEDIU.

Partia Związku na rzecz Praw Człowieka /Partia Bashkimi për të  Drejtat e Njeriut - PBDNJ/ - zarejestrowana w lutym 1992 r., reprezentuje interesy mniejszości narodowych, głównie greckiej i macedońskiej; przewodn.: Vangjel DULE.

Albańska Partia Chrześcijańsko-Demokratyczna /Partia Kristian Demokratike e Shqipërisë - PKDSh/ - utworzona 11 grudnia 1991 r.; przewodn.: Nard NDOKA.

Albańska Partia Socjaldemokratyczna /Partia Social Demokrate e Shqipërisë - PSDSh/ - utworzona w kwietniu 1991 r.; przewodn.: Skënder GJINUSHI.

Agrarna Partia Ochrony Środowiska /Partia Agrare Ambientaliste - PAA/ - zarejestrowana 17 lutego 1991 r.; przewodn.: Agron DUKA.

Partia Sojuszu Demokratycznego /Partia Aleanca Demokratike - PAD/ - utworzona 3 listopada 1992 r. w wyniku rozłamu w Albańskiej Partii Demokratycznej; przewodn.: Neritan CEKA.

Albańska Partia Demokracji Społecznej /Partia Demokracia Sociale e Shqipërisë - PDSSh/ - utworzona w 2003 r.; przewodn.: Paskal MILO.

Związek Liberalno-Demokratyczny /Bashkimi Liberal Demokrat - BLD/ - przewodn.: Arian STAROVA.

Partia Ruchu Praworządności /Partia Lëvizja e Legalitetit - PLL/ - partia monarchistyczna utworzona w 1992 r.; przewodn.: Eqerem SPAHIA.

Albańska Partia Zielonych /Partia e Blertë Shqiptare - PBSh/ - zarejestrowana 7 stycznia 1991 r.; przewodn.: Nevruz MALUKA.

Partia LIBRA /Lista e Barabartë - LIBRA/ - utworzona 1 listopada 2016 r. w wyniku rozłamu w Albańskiej Partii Socjalistycznej; przywódca: Ben BLUSHI.

SFIDA /Partia Sfida për Shqipërinë - SFIDA/ - partia utworzona w 2016 r.; przywódca: Hektor RUCI.

Związki zawodowe

Konfederacja Związków Zawodowych Albanii /Konfederata e Sindikatave të Shqipërisë - KSSh/ - założona w 1991 r. zamiast Centralnej Rady Związków Zawodowych Albanii /Keshilli Qendror i Bashkimeve Profesionale të Shqipërisë, zał. 11 II 1945/; liczy 100 000 członków zrzeszonych w 17 związkach zawodowych; przewodn.: Kol NIKOLLAJ.

Unia Niezależnych Związków Zawodowych Albanii /Bashkimi i Sindikatave të Pavarura të Shqipërisë - BSPSh/ - założona w kwietniu 1991 r.; liczy 85 000 członków; przewodn.: Gezim KALAJA.

Prasa

Dzienniki

Albania - organ Albańskiej Partii Zielonych, Tirana, zał. 1995; ukazuje się 6 razy w tygodniu.

Koha Jone /Nasz Czas/ - niezależny, Tirana, zał. 1991.

Republika - organ Albańskiej Partii Republikańskiej, Tirana, zał. 1991; ukazuje się 6 razy w tygodniu.

Rilindja Demokratike /Odrodzenie Demokratyczne/ - organ Albańskiej Partii Demokratycznej, Tirana, zał. 1991.

Shekulli - niezależny, Tirana, zał. 1997.

Zëri i Popullit /Głos Ludu/ - organ centralny Albańskiej Partii Socjalistycznej, Tirana; zał. 25 VIII 1942 jako nielegalna gazeta; od wyzwolenia ukazuje się jako dziennik poranny /z wyj. poniedziałku/.


Gazety

Bashkimi Kombëtar - Tirana, zał. 1943; do VII 1991 organ Demokratycznego Frontu Albanii pt. "Bashkimi"; od 1995 ukazuje się 2 razy w tygodniu.

Gazeta Shqiptare /Gazeta Albańska/ - niezależna, Tirana, zał. 1993.

Tiranë - organ okręgu stołecznego Albańskiej Partii Socjalistycznej, Tirana, zał. 1987; ukazuje się 2 razy w tygodniu.


Czasopisma

Albanian Daily News - tygodnik w jęz. angielskim, Tirana, zał. 1995.

Drita /Światło/ - organ Związku Pisarzy i Pracowników Sztuki, Tirana, zał. 1960; tygodnik.

Ekonomia Botërore - niezależny miesięcznik gospodarczy, Tirana, zał. 1991.

Hosteni /Kolec/ - organ Związku Dziennikarzy Albańskich, Tirana, zał. 1945; dwutygodnik satyryczny.

Klan - tygodnik polityczno-ekonomiczny, Tirana, zał. 1997.

Mbrojtja - miesięcznik wyd. przez Min. Obrony, Tirana, zał. 1991.

Përpjeka - kwartalnik polityczno-kulturalny, Tirana, zał. 1994.

Shqiptarja e Re /Nowa Albanka/ - organ Związku Kobiet Albańskich, Tirana, zał. 1943; miesięcznik.

Spektër - niezależny miesięcznik ilustrowany, w jęz. albańskim i włoskim, Tirana, zał. 1991.

Tribuna Demokratike - Tirana.


Agencja prasowa

Agjencia Telegrafike Shqiptare /ATSh/; Agence Télégraphique Albanaise /ATA/ - agencja państwowa, Tirana; zał. 1944.

Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.

Albania

Flaga

Godło

  • Republika Albanii, Republika e Shqipërisë
  • Obszar: 28 748 km2
  • Ludność: 2 909 104 (III 2017)
  • Stolica: Tirana
  • Ludność stolicy: 557 422 (2011)
  • Język urzędowy: albański
  • Święto narodowe: 28 XI - rocznica proklamowania niepodległości (1912)
  • Jednostka monetarna: 1 lek (ALL) = 100 qindarek (1 qindarka)
  • Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, NATO, IMF (MFW), WHO, WTO, ISE
  • Widok na Tiranę Fot. PAP/EPA/ARMANDO BABANI
    Widok na Tiranę Fot. PAP/EPA/ARMANDO BABANI
  • Ruiny bazyliki w starożytnym mieście Butrint Fot. PAP/EPA/ARMANDO BABANI
    Ruiny bazyliki w starożytnym mieście Butrint Fot. PAP/EPA/ARMANDO BABANI
  • Główny meczet w Tiranie Fot. PAP/EPA/ARMANDO BABANI
    Główny meczet w Tiranie Fot. PAP/EPA/ARMANDO BABANI