Dwa dzieła Warhola na wystawie i aukcji w Polswiss Art
Portret Katie Jones i obraz złocistego, ekstrawaganckiego pantofelka Grety Garbo autorstwa Andy’ego Warhola można oglądać wraz ze 120 innymi dziełami sztuki, m.in. Matejki, Mehoffera, Fangora, Opałki w Salonie Polswiss Art. Ekspozycja trwa do dnia aukcji 3 czerwca.
„Na początek lata przygotowaliśmy spotkanie ze sztuką jednego z najważniejszych artystów sztuki XX wieku. W naszej galerii wystawiamy ikoniczny portret ze słynnej The Factory Warhola, która zrewolucjonizowała środowisko artystyczne lat 70. w Ameryce oraz jeden z jego słynnych butów-pantofelków, dedykowany ubóstwianej przez niego Grecie Garbo” – zapowiada Marzena Karpińska, reprezentująca Dom Aukcyjny Polswiss Art.
Obie prace Andy’ego Warhola zostaną wystawione na aukcji z wysoko ustawionymi estymacjami na poziomie: 6 mln-10 mln, jeśli chodzi o „Portret Katie Johnes” i 1 mln – 1,2 mln dla obrazu „To Greta Garbo”.
Katie Johnes – muza z artystycznych kręgów
Portret Katie należy do grupy, powstałych w nowojorskiej Factory, najbardziej znanych prac Warhola, będących wizerunkami sławnych osób, wybitnych postaci, takich jak np. Marilyn Monroe lub Elizabeth Taylor, których dziś określa się mianem celebrytów.
Katie, a właściwie Catherine Claire Schlumberger Jones, była fotografką, mecenaską i kolekcjonerką sztuki. Należała też do bliskiego kręgu przyjaciół i znajomych Warhola. Pochodziła z zamożnej, arystokratycznej rodziny o francuskich korzeniach, a jej ojciec Pierre Schlumberger, posiadał jedną z największych na świecie firm obsługujących pola naftowe. Katie, wraz z czwórką rodzeństwa, wzrastała w dobrobycie, w domu wypełnionym dziełami sztuki, m.in. obrazami Pierre’a Bonnarda, Henriego Matisse’a, Pieta Mondriana.
To zapewne zdecydowało o jej zainteresowaniach i podjęciu studiów artystycznych, podczas których szczególnie zainteresowała się fotografią; w 1982 roku zdobyła nagrodę za osiągnięcia w dziedzinie fotografii. Była współzałożycielką galerii sztuki Jones Fitzpatrick, urządzała wystawy i wspierała lokalnych i międzynarodowych artystów. Po śmierci matki, gdy Katie miała siedemnaście lat, jej ojciec ożenił się po raz drugi, z portugalską pięknością Marią da Conceição Diniz, znaną jako São. Pierre i São stali się jedną z najbardziej wpływowych par amerykańskiej oraz francuskiej socjety. Ich wspólne zainteresowania zaowocowały stworzeniem wybitnej kolekcji sztuki współczesnej, w zakres której wchodziły prace m.in. Marka Rothko, Roberta Rauschenberga, Ada Reinhardta i oczywiście Andy’ego Warhola. Państwo Schlumberger nie tylko pomagali młodym artystom, lecz równie często zawiązywali z nimi bliskie towarzyskie relacje. W ten sposób Katie naturalnie zaczęła obracać się w środowisku artystycznej bohemy XX wieku.
Na początku lat siedemdziesiątych poznała Andy’ego Warhola. Z tamtego czasu pochodzą zdjęcia, które artysta zrobił Katie; zachowały się one w jego albumie pt. „Family Album”, dziś znajdującym się w zbiorach George Eastman Museum w Rochester, w Stanach Zjednoczonych. Sesje zdjęciowe z Katie odbyły się kilka razy i zapewne później odbitki posłużyły przy tworzeniu jej portretu.
Technika charakterystyczna dla Warhola
Artysta wykonał go w typowej dla siebie technice akrylu i sitodruku. „Aby skonstruować szablon do odbitki, trzeba było wpierw przenieść na niego wybrane zdjęcie w procesie fotochemicznym. Po zamontowaniu szablonu na sito można było zacząć przeciskać przez nie farbę, tworząc obraz. Zanim jednak Warhol odbił wizerunek Katie, przygotował wpierw malarskie podłoże. Zdecydował się na soczystą fuksję w ramach tła, powieki i usta dziewczyny wyróżnił błękitem i czerwienią, zamaszystymi pociągnięciami pędzla oddał jej wzorzystą bluzkę. Dopiero na tak wyszykowanym płótnie odbił czarne kontury przyjaciółki, jak patrzy pogodnie w górę, jakby zamyślona. Uwiecznił ją na zawsze i zachował dla pop-kultury” – można przeczytać w katalogu wystawy i aukcji.
Obraz – akryl, sitodruk na płótnie – pt. „To Greta Garbo” powstał w latach 50., w czasie gdy Warhol zajmował się projektami reklamowymi, m.in. zrealizował cykl ilustracji dla modnej firmy obuwniczej, które publikowane były na łamach „New York Timesa”.
Na podstawie tych projektów stworzył serię litografii zatytułowaną „A la recherché du shoe perdu” („W poszukiwaniu zagubionego buta”) przedstawiającą bajkowe pantofelki, ozdobione zabawnymi podpisami nawiązującymi do popularnych tekstów piosenek i tytułów filmów. Podobnie jak w przypadku jego późniejszych słynnych portretów w technice sitodruku, każdy z butów miał swój własny, niepowtarzalny charakter i prezencję.
W 1956 roku Warhol wpadł na pomysł, by połączyć swoją pasję do butów z ekscytującym go światem celebrytów.
Cykl „Crazy Golden Slippers”
Artysta zrealizował cykl prac pod tytułem „Crazy Golden Slippers”, w którym przedstawił słynne osobistości poprzez ich obuwie. Był tam Elvis Presley jako wysoki but z cholewą, piosenkarka Kate Smith pod postacią filigranowego pantofelka, James Dean w charakterze kowbojek czy aktorka Zsa Zsa Gabor jako ekscentryczna szpilka.
Pokazywany na wystawie obraz Warhola, prezentujący pantofelek Grety Garb, powstał najpewniej właśnie w okresie tej głośnej ekspozycji „Crazy Golden Slippers”.
Obok prac Warhola wystawa prezentuje ponad 120 dzieł sztuki tej aukcji, wśród których znajdują się również obiekty o najbardziej pożądanym charakterze budzące zainteresowanie kolekcjonerów, m.in.: obraz „Nad jeziorem” Ludomira Ślendzińskiego, „Muza” Józefa Mehoffera, „Tantal” Jerzego Tchórzewskiego czy „Białe wzgórze” Tomasza Tatarczyka oraz jeden z ostatnich obrazów Romana Opałki. Zwraca też uwagę obecność dzieł mistrzów polskiego malarstwa - Jana Matejki, trzech wspaniałych portretów Jacka Malczewskiego, oraz prace op-artu Wojciecha Fangora. Są też prace nowego pokolenia - Damiena Hirsta, Piotra Uklańskiego i Magdy Moskwy.
Wystawa w Salonie Polswiss Art trwa do dnia aukcji 3 czerwca 2025 r. (PAP)
Anna Bernat
abe/ dki/ ep/
